Các chuyên gia đề xuất cần bổ sung quy định khi lao động nữ mang thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi hết hạn HĐLĐ thì được gia hạn HĐLĐ đến khi con đủ 12 tháng tuổi. Điều này giúp cho lao động nữ đảm bảo việc làm tốt hơn và được thụ hưởng chế độ BHXH, BHYT.

Bị chấm dứt HĐLĐ khi đang “bầu bí”

TAND huyện Tây Hòa (Phú Yên) mới đây tuyên buộc Phòng GD-ĐT huyện phải bồi thường tiền lương, truy đóng BHXH, BHYT cho các giáo viên trong thời gian họ bị chấm dứt HĐLĐ trái luật.

Trước đó, trong năm 2017, Phòng GD-ĐT huyện Tây Hòa có thông báo gửi 51 giáo viên về việc chấm dứt HĐLĐ, trong đó có giáo viên đang mang thai.

Kiến nghị gia hạn HĐLĐ đối với lao động nữ khi mang thai

Đơn cử, cô giáo Ngô Thị Thu (Trường THCS Nguyễn Thị Định, xã Hòa Đông) bị cắt HĐLĐ khi đang mang thai con thứ 2. Do không đủ thời gian đóng BHXH nên khi nghỉ sinh, cô Thu có nguy cơ không được hưởng chế độ thai sản. Hay như cô Trần Thị Hiền được ký HĐLĐ dạy tại Trường THCS Lê Hoàn (xã Hòa Phú) từ năm 2011 và cũng nhận được thông báo chấm dứt HĐLĐ khi vừa trở lại giảng dạy sau khi nghỉ thai sản được mấy tháng, năm học mới chỉ còn vài ngày nữa là bắt đầu.

Việc chấm dứt HĐLĐ của Phòng GD-ĐT huyện Tây Hòa đối với lao động nữ trong thời gian mang thai hay sau khi nghỉ thai sản đều gây nên rất nhiều khó khăn trong cuộc sống cho LĐ nữ. Do đó, Phòng GD-ĐT huyện phải bồi thường tiền lương, truy đóng BHXH, BHYT cho các giáo viên trong thời gian họ bị chấm dứt HĐLĐ trái luật...

Tuy nhiên, thực tế cũng có trường hợp chấm dứt HĐLĐ đúng luật do HĐLĐ hết hạn, khiến nhiều người đành chấp nhận thiệt thòi. Chị Nguyễn Thị Minh, làm việc cho một DN tư nhân tại TP.HCM cho hay, chị vừa mới mang thai được 3 tháng cũng là lúc HĐLĐ hết hạn nên khi phát hiện chị có thai thì chủ DN cũng chấm dứt HĐLĐ luôn. “Vợ chồng tôi làm công nhân và trông chờ đứa con đã lâu, nhưng khi mang bầu mấy tháng, Công ty đã cắt HĐLĐ. Tôi không biết xoay sở lo cho con thế nào khi không được tiếp tục làm việc và đóng BHXH nữa…”- chị Minh rầu rĩ kể.

Đề xuất sửa đổi luật

Luật sư Lê Bình An (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết,pháp luật hiện chỉ cấm người SDLĐ sa thải hoặc đơn phương chấm dứt HĐLĐ với lao động nữ vì lý do mang thai. Do đó, không ít trường hợp NLĐ dù đang mang thai nhưng hành vi của chủ SDLĐ vẫn hợp pháp, do HĐLĐ đã hết thời hạn. “Đây là thiệt thòi lớn cho lao động nữ, cho thấy có sự thụt lùi nếu so với Bộ luật Lao động năm 1994. Bộ luật Lao động 1994 quy định cấm sa thải hoặc đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với NLĐ nữ vì lý do kết hôn, có thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Đặc biệt, trong thời gian có thai, nghỉ thai sản, nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi, NLĐ nữ được tạm hoãn việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ…”- Luật sư Bình An phân tích.

Luật gia Trần Văn Triều- Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật (LĐLĐ TP.HCM) cũng cho rằng, hiện có khá nhiều lao động nữ đang mang thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi gặp khó khăn do bị thôi việc khi HĐLĐ hết hạn. Cũng theo ông Triều, Khoản 3 Điều 138 Bộ luật Lao động hiện hành quy định “Người SDLĐ không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với lao động nữ vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi...”. Song thực tế người SDLĐ vẫn có nhiều cách đơn phương chấm dứt HĐLĐ. Vì vậy, nên sửa đổi quy định này theo hướng “Người SDLĐ không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với lao động nữ mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi hoặc vì lý do kết hôn...”.

Đặc biệt, theo ông Triều, cần bổ sung quy định khi lao động nữ mang thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi hết hạn HĐLĐ thì được gia hạn HĐLĐ đến khi con đủ 12 tháng tuổi. “Điều này giúp cho lao động nữ đảm bảo phần nào việc làm cũng như được thụ hưởng chế độ BHXH, BHYT”- ông Triều nhấn mạnh.

Trà Giang