Toàn cảnh buổi làm việc của Đoàn Giám sát tại trụ sở UBND tỉnh.

Tham gia Đoàn Giám sát còn có Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cùng đại diện lãnh đạo Văn phòng Hội đồng, lãnh đạo một số đơn vị có liên quan của BHXH Việt Nam; và đại diện lãnh đạo một số đơn vị có liên quan của Bộ Công an.

Về phía tỉnh Thừa Thiên - Huế làm việc với Đoàn có: Phó Bí thư Trường trực Tỉnh uỷ Bùi Thanh Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương, lãnh đạo một số sở, ngành liên quan (Công an, Tài Chính, Y tế, LĐ-TB&XH, LĐLĐ, Cục Thuế,…); cùng lãnh đạo BHXH tỉnh, và lãnh đạo các Phòng nghiệp vụ có liên quan.

Chú trọng hoàn thiện, phát triển chính sách BHXH, BHYT

Theo chương trình làm việc của Đoàn Giám sát: Sáng 16/8, Đoàn làm việc với BHXH tỉnh và tiến hành khảo sát tình hình KCB BHYT tại Bệnh viện Trung ương Huế và Trung tâm Y tế Huyện Phú Vang; chiều cùng ngày, Đoàn làm việc với Tỉnh uỷ, UBND tỉnh và một số sở, ngành có liên quan của tỉnh về tình hình tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh.

Phát biểu trong chương trình Giám sát, Thượng tướng Nguyễn Văn Thành - Uỷ viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Uỷ viên Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam - Trưởng Đoàn Giám sát nhấn mạnh, BHXH, BHYT là những chính sách an sinh quan trọng trong hệ thống chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước ta. Trong thời gian qua, chính sách BHXH, BHYT ngày càng được bổ sung, hoàn thiện, phát triển trong tiến trình chủ động hội nhập quốc tế. Từ khi ra đời đến nay, các chính sách BHXH, BHYT đã có một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đầy đủ: Ngày 22/11/2012, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 21-NQ/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012- 2020; mới đây, ngày 23/5/2018, Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khoá XII đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH; việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT được quy định cụ thể bằng Luật BHXH, Luật BHYT và hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện dưới luật.

Theo đó, các chế độ BHXH của Việt Nam đã bao quát hầu hết chế độ theo thông lệ quốc tế, thực hiện 8/9 chế độ BHXH theo thông lệ của các nước và Công ước số 102 (năm 1952) của Tổ chức Lao động quốc tế ILO về những quy phạm an sinh xã hội tối thiểu. Quy mô BHXH ngày càng được mở rộng đến tất cả mọi NLĐ với gần 14 triệu người tham gia BHXH, hơn 86 triệu người tham gia BHYT.

Tuy nhiên, qua đánh giá còn một số tồn tại như: Diện bao phủ BHXH so với thực tế còn thấp, mới có 29% lực lượng lao động tham gia BHXH, còn khoảng 34 triệu người chưa tham gia BHXH; tình hình nợ đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp ngày một gia tăng; tình trạng lạm dụng quỹ BHXH, BHYT vẫn còn xảy ra thường xuyên;…

Đoàn Giám sát làm việc tại BHXH tỉnh.

Thượng tướng Nguyễn Văn Thành nhận định, xã hội ngày càng phát triển thì việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT càng trở thành vấn đề quan trọng, liên quan mật thiết đến vấn đề an sinh, an ninh, an toàn và ổn định chính trị - xã hội. Theo đó, Thượng tướng đề nghị Tỉnh uỷ, UBND tỉnh cùng các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh phải xác định rõ trách nhiệm tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT không phải là nhiệm vụ riêng của Ngành BHXH mà là nhiệm vụ chính trị của cả hệ thống chính trị theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; đồng thời yêu cầu các cấp, chính quyền qua chương trình giám sát lần này cần tập trung đánh giá rõ thực chất việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn tình; nhìn nhận khách quan về những hạn chế, khó khăn còn tồn tại để đưa ra các kiến nghị, giải pháp tháo gỡ cụ thể, nhằm tổ chức hiệu quả hơn các chính sách này trong thời gian tới, hướng tới hoàn thiện mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân.

"Nan giải" vấn đề bội chi quỹ BHYT

Báo cáo với Đoàn Giám sát của Hội đồng về tình hình thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh thời gian qua, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Nguyễn Viết Dũng cho biết, trong những năm qua, BHXH tỉnh thường xuyên nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của BHXH Việt Nam, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh; sự phối kết hợp của các sở, ban, ngành liên quan, theo đó, công tác tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp trên địa bàn tỉnh đạt được những kết quả tích cực. Số đối tượng tham gia không ngừng tăng lên, số thu luôn đạt và vượt kế hoạch được giao; quyền lợi của người tham gia được bảo đảm kịp thời, đầy đủ.

Ông Nguyễn Viết Dũng nhấn mạnh, với nhiều biện pháp tích cực, trong những năm qua, công tác mở rộng đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đạt nhiều chuyển biến đáng kể, tính đến ngày 30/6/2018 toàn tỉnh có: 117.349 người tham gia BHXH (đạt 23,49% so với số lao động), trong đó có 115.734 người tham gia BHXH bắt buộc và 1.615 người tham gia BHXH tự nguyện; 102.235 người tham gia BH thất nghiệp (đạt 20,47% so với số lao động); 1.135.516 người tham gia BHYT (đạt tỷ lệ bao phủ là 98,09% so với tổng dân số). Theo đó, số thu BHXH, BHYT, BH thất nghiệp tương ứng là 1.298 tỷ đồng (đạt 47,02% kế hoạch).

Tính riêng 6 tháng đầu năm 2018, BHXH toàn tỉnh đã giải quyết cho: 846 hồ sơ hưởng các chế độ hưu trí, tử tuất, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp hàng tháng (tăng 4% so với cùng kỳ năm trước); 4.188 đối tượng hưởng trợ cấp một lần (tăng 13% so với cùng kỳ năm trước); 47,8 nghìn lượt người hưởng các chế độ ngắn hạn; 1.856 người hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng… Bên cạnh đó, đã rà soát, bàn giao 114.837 sổ BHXH cho NLĐ, đạt 98,97% (có 4/9 đơn vị đã hoàn thành việc bàn giao sổ BHXH cho NLĐ).

Việc công khai thủ tục hành chính (TTHC) thường xuyên được chú trọng. BHXH tỉnh đã kịp thời công khai niêm yết bộ TTHC của BHXH Việt Nam quy định tại Bộ phận một cửa trong toàn hệ thống và thực hiện đăng tải bộ TTHC của Ngành lên Trang Thông tin điện tử của BHXH tỉnh và Cổng Thông tin điện tử của UBND tỉnh để các tổ chức, cá nhân, đơn vị sử dụng lao động và nhân dân thuận tiện trong việc tìm hiểu, thực hiện. Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, đơn vị và DN trong các giao dịch với cơ quan BHXH, BHXH tỉnh đã thực hiện đa dạng hóa các hình thức giao dịch hồ sơ như thực hiện: Qua giao dịch điện tử, qua dịch vụ bưu chính. Theo đó, việc trả kết quả giải quyết hồ sơ qua dịch vụ bưu chính được thực hiện nghiêm túc, kịp thời, hồ sơ giao - nhận được đảm bảo an toàn, giảm được số lượt đơn vị phải đến giao dịch tại cơ quan BHXH.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Viết Dũng cũng nhận định rõ, bên cạnh những thuận lợi và những kết quả đã đạt được, việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức: Đời sống của nhân dân một số nơi trên địa bàn tỉnh còn khó khăn; nhận thức về quyền lợi và trách nhiệm tham gia BHXH, BHYT của một số đơn vị sử dụng lao động, NLĐ chưa đầy đủ; các DN trong tỉnh phần lớn là DN nhỏ, gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, dẫn đến tình trạng nợ đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp còn phổ biến; cạnh đó, mặc dù tỷ lệ tham gia BHYT so với dân số của tỉnh đạt cao nhưng nhóm đối tượng cùng tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh vẫn còn thấp (chỉ chiếm 10% trên tổng số đối tượng tham gia BHYT) đạt khoảng 52% trên tổng số đối tượng thuộc diện phải tham gia BHXH, BHYT. Đặc biệt, từ năm 2016 đến nay, từ khi chính sách KCB thông tuyến huyện có hiệu lực và với việc áp dụng giá viện phí mới theo Thông tư 37/2015/TTLT-BYT-BTC thì tình hình bội chi quỹ BHYT bắt đầu diễn ra trên địa bàn tỉnh.

Trong chương trình làm việc, các thành viên Đoàn Giám sát cùng các đại biểu của tỉnh đã cùng nhau chia sẻ, thảo luận làm rõ những vướng mắc về: Trách nhiệm, vai trò tham mưu, đề xuất của các sở, ngành liên quan với Tỉnh uỷ, UBND tỉnh trong việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT; công tác mở rộng đối tượng tham gia BHXH, BHYT; việc xử lý tình trạng nợ đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, cũng như công tác thanh - kiểm tra các đơn vị nợ, nhằm đảm bảo quyền lợi an sinh của NLĐ; tình hình bội chi quỹ BHYT và các giải pháp tối ưu nhằm nâng cao khả năng quản lý sử dụng quỹ KCB BHYT,….

Đảm bảo sử dụng an toàn, hiệu quả quỹ BHYT

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh nhấn mạnh, việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT thời gian qua đã đạt được những kết quả khả quan, song hiện nay nổi lên một số vấn đề cấp thiết như: Công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH, nhất là BHXH tự nguyện còn hạn chế chưa đáp ứng đúng tiềm năng khai thác; tình trạng nợ đóng, trốn đóng BHXH ngày một phát triển; sự vào cuộc của các ngành, các cấp trong việc phối hợp tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT còn chưa được quan tâm đúng mức...

Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh cho rằng, cần phải nỗ lực tối đa trong công tác quản lý quỹ BHYT, hạn chế bằng được tình trạng lạm dụng và trục lợi quỹ, đảm bảo sử dụng quỹ an toàn trên tinh thần vì lợi ích của người tham gia.

Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh cũng cho biết, Luật BHYT quy định mức đóng BHYT tối đa là 6% lương cơ sở, hiện chúng ta đang áp dụng mức đóng 4,5% lương cơ sở. Và một trong các bài toán đặt ra để gỡ vướng cho tình trạng bội chi quỹ BHYT trong hai năm gần đây đang được các cơ quan quản lý cân nhắc là tăng mức đóng BHYT. Tuy nhiên, trên thực tế, hiện ngân sách Nhà nước đang hỗ trợ mua thẻ BHYT cho hơn 48 triệu người gồm các nhóm đối tượng như trẻ em dưới 6 tuổi, người nghèo, cận nghèo, nhóm đối tượng được bảo trợ, người có công với cách mạng, học sinh - sinh viên… Vì vậy, nếu tăng mệnh giá thẻ BHYT thì phải cân nhắc đến vấn đề tài chính hiện đang eo hẹp của ngân sách Nhà nước.

Do đó, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh cho rằng, phương án tối ưu nhất hiện nay chỉ có một con đường duy nhất là chúng ta phải nỗ lực tối đa trong công tác quản lý quỹ BHYT, hạn chế bằng được tình trạng lạm dụng và trục lợi quỹ, đảm bảo sử dụng quỹ an toàn, hiệu quả trên tinh thần đặt lợi ích của người tham gia lên hàng đầu. Ngoài ra, Tổng Giám đốc cũng đề nghị Tỉnh uỷ, UBND tỉnh tạo điều kiện huy động việc xã hội hoá công tác hỗ trợ thẻ BHYT cho nhân dân; Sở Y tế phối hợp với Sở Tài chính và BHXH tỉnh tích cực trong công tác tham mưu với Tỉnh uỷ, UBND tỉnh tạo nguồn mua thẻ BHYT cho nhân dân, chia sẻ giúp ngành y tế bớt khó khăn. “Bởi, chi cho nhân dân là những bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn thì ai cũng ủng hộ”, Tổng Giám đốc nhấn mạnh.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ Bùi Thanh Hà cho biết, hiện Thừa Thiên - Huế đang xây dựng Đề án thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW với những giải pháp cụ thể.

Thay mặt lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên - Huế phát biểu tại buổi làm việc, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ Bùi Thanh Hà nhận định, nhận thức rõ vai trò vị trí của chính sách BHXH, BHYT, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh luôn quan tâm chỉ đạo sát sao công tác tổ chức thực hiện các chính sách này trên địa bàn tỉnh, đây không chỉ là vấn đề an sinh mà còn là vấn đề an ninh chính trị - xã hội, bởi nếu không thực hiện tốt chính sách an sinh cho người dân, NLĐ, sẽ dẫn đến mất trật tự an toàn xã hội.

Phó Bí thư Bùi Thanh Hà cũng cho biết, hiện Thừa Thiên - Huế đang xây dựng Đề án thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW với những giải pháp cụ thể nhằm khắc phục những hạn chế về BHXH trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua, đặc biệt là việc phát triển đối tượng tham gia nhằm tiến tới mục tiêu BHXH toàn dân, tăng cường chỉ đạo tuyên truyền vận động nhân dân tham gia BHXH; tập trung phối hợp trong công tác khởi kiện DN nợ đóng BHXH, BHYT nhưng vẫn phải cân nhắc đảm bảo môi trường đầu tư cho DN, tạo điều kiện về việc làm, đảm bảo thu nhập cho NLĐ,…

Thượng tướng Nguyễn Văn Thành - Trưởng đoàn Giám sát phát biểu kết luận chương trình giám sát.

Kết luận chương trình giám sát, Thượng tướng Nguyễn Văn Thành - Trưởng đoàn Giám sát đánh giá cao sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự phối hợp tham gia của các sở, ngành, đoàn thể trong việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn tỉnh thời gian qua với những kết quả đang ghi nhận như trong công tác thu, phát triển đối tượng tham gia, đặc biệt với tỷ lệ trên 98% bao phủ về BHYT.

Tuy nhiên, trước tình hình bội chi quỹ BHYT cao trong hai năm gần đây của tỉnh Thừa Thiên - Huế,Thượng tướng Nguyễn Văn Thành yêu cầu, tỉnh cần chú ý đến việc phân tích và nhận định rõ nguyên nhân dẫn đến bội chi, trên cơ sở đó phải làm rõ được các nguyên nhân khách quan và chủ quan; song song đó cần tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo đặc biệt với vấn đề đảm bảo sử dụng an toàn, hiệu quả quỹ BHYT, tăng cường công tác kiểm tra và tự kiểm tra. Đặc biệt, phải đảm bảo huy động được sự chung tay vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị trong công tác tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT vì mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân.

Trong bối cảnh, Nghị quyết số 28-NQ/TW vừa ra đời với những định hướng cải cách chính sách BHXH mạnh mẽ, Thượng tướng Nguyễn Văn Thành cũng ghi nhận và hoan nghênh sự vào cuộc chủ động, kịp thời của tỉnh Thừa Thiên - Huế trong công tác chuẩn bị Đề án thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TƯ.

Đoàn Giám sát khảo sát tình hình KCB BHYT tại Bệnh viện Trung ương Huế.

*** Cũng trong khuôn khổ chương trình làm việc, Đoàn Giám sát đã chương trình khảo sát tình hình KCB BHYT tại Bệnh viện Trung ương Huế và Trung tâm Y tế huyện Phú Vang. Tại các cơ sở y tế này, Đoàn đã ghi nhận những nỗ lực cố gắng của các đơn vị trong công tác KCB nói chung và KCB BHYT nói riêng, cùng những khó khăn, kiến nghị của các đơn vị; và đề nghị các đơn vị phối hợp chặt chẽ với BHXH tỉnh và Sở Y tế để cùng nhau bảo đảm an toàn quỹ BHYT, vì lợi ích của người có thẻ BHYT./.