Bác sĩ gia đình

Con số 70% trường hợp KCB vượt tuyến tại BV TƯ có thể điều trị được ở tuyến dưới, gần 82% bệnh nhân (BN) vượt tuyến tại các bệnh viện đa khoa (BVĐK) tỉnh, thành phố có thể điều trị được ở tuyến huyện và gần 70% BN vượt tuyến ở BV huyện có khả năng điều trị được ở tuyến xã công bố tại hội thảo thật đáng suy ngẫm.

Một trong 6 giải pháp tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu, nâng chất lượng hệ thống y tế cơ sở tới đây là triển khai rộng rãi mô hình bác sĩ (BS) gia đình.

Củng cố để giảm vượt tuyến

Mạng lưới y tế cơ sở cả nước hiện có 561 BV huyện, 686 phòng khám đa khoa khu vực, 11.112 trạm y tế xã và 96.534 nhân viên y tế thôn bản bao phủ rộng khắp cả nước. Cần đảm bảo cho dân được chăm sóc sức khỏe cơ bản với mức chi phí thấp, thực hiện công bằng trong chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội. Nhưng theo BHXH VN, tỷ lệ KCB vượt tuyến tại BV TƯ là 30%, tuyến tỉnh là 23%. Điều này do chất lượng dịch vụ KCB của y tế cơ sở còn nhiều bất cập.

"Tại các trạm y tế chỉ có 30% số thuốc thuộc nhóm thuốc cho hoạt động chăm sóc sức khoẻ ban đầu. 26,5% trạm y tế xã chưa được cấp đủ kinh phí cho hoạt động thường xuyên. Thiếu cơ chế gắn kết và phối hợp hoạt động giữa lĩnh vực y tế dự phòng và điều trị” - TS Trần Thị Mai Oanh (Viện Chiến lược và Chính sách y tế) cho biết.

Báo cáo thực trạng y tế cơ sở cũng cho thấy: Chỉ 43,7% cán bộ y tế cơ sở có kiến thức về điều trị tiêu chảy, 17,3% có kiến thức về sơ cấp cứu chống độc, 16,9% biết các dấu hiệu nguy hiểm ở phụ nữ mang thai...

Tại Quảng Ngãi, một trong những bức xúc nhất là tình trạng các trạm y tế không có lò đốt chất thải đúng quy định. Tất cả các chất thải y tế đều đốt theo phương pháp thủ công, hoặc đem chôn lấp không đảm bảo vệ sinh môi trường, dù tính đến cuối năm 2012 đã có 104/184 xã đạt chuẩn tiêu chí quốc gia về y tế, chiếm 56,5%.

Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Quang Cường khẳng định: Y tế cơ sở đóng vai trò quan trọng khi nước ta hướng tới mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân. Vấn đề là tìm giải pháp nâng chất lượng tuyến y tế này, tạo niềm tin cho người dân không vượt tuyến...

Dự hội thảo, chuyên gia Thái Lan và Tổ chức Y tế Thế giới cho rằng: Cần tăng cường đầu tư có hiệu quả cho tuyến y tế cơ sở, có chính sách tuyển dụng, đãi ngộ phát triển nhân lực y tế nông thôn, miền núi, tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tuyến dưới khắc phục tình trạng quá tải BV tuyến trên như hiện nay.

Kỳ vọng mô hình bác sĩ gia đình

Y tế gia đình hơn 10 năm có mặt tại VN nhưng được biết đến chủ yếu qua lĩnh vực đào tạo. Từ tháng 3-2000, Bộ Y tế đã chính thức công nhận chuyên ngành y học gia đình, cho phép đào tạo BS chuyên khoa cấp I y học gia đình. Hai năm sau 2002, có 3 trung tâm đào tạo BS gia đình thành lập ở 3 trường ĐH. Đó là những BS đa khoa thực hành, chăm sóc toàn diện và liên tục cho người bệnh, gắn với dân và gần dân nhất.

Đề án "Xây dựng và phát triển mô hình phòng khám BS gia đình tại Việt Nam 2013 - 2020” được Bộ Y tế phê duyệt vào tháng 3 năm nay. Hiện hơn 500 BS chuyên khoa cấp I, 70 BS định hướng y học gia đình đã được đào tạo. Phần lớn sau tốt nghiệp họ đều trở về làm việc ở tuyến y tế cơ sở. Tại nhiều phòng khám BS gia đình, người bệnh được tiếp đón ân cần, tư vấn chu đáo, hướng dẫn chuyển tuyến phù hợp; được theo dõi toàn diện, cập nhật liên tục diễn biến sức khoẻ, bệnh tật.

Tại Khánh Hòa, các trạm y tế có BS gia đình hoạt động, đã xây dựng và thực hiện qui chế chuyển tuyến có kết nối giữa tuyến huyện và tuyến xã; có phản hồi thông tin BN góp phần đảm bảo theo dõi và điều trị liên tục, toàn diện, phối hợp trong chẩn đoán và điều trị...

Đây là mô hình cần nhân rộng bởi trạm y tế có BS gia đình có thể giúp sàng lọc giải quyết 80% các bệnh lý thông thường, không cần chuyển tuyến, góp phần giảm quá tải các BV.

Theo NGười lao động