-Phóng viên: Theo ông, những bất cập lớn nhất trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) hiện nay là gì và cần sửa đổi theo hướng nào?

- Ông Cao Văn Sang: Thứ nhất, việc quy định cả 2 cơ quan là BHXH và LĐ-TB-XH cùng tham gia vào quy trình chi trả BHTN gây khó khăn cho chính các cơ quan này và cho cả người lao động (NLĐ). Để khắc phục việc chồng chéo, tiết kiệm cho xã hội, nên giao cho một cơ quan. Có thể chọn phương án cơ quan BHXH chịu trách nhiệm thu, tiếp nhận, giải quyết, chi trả trợ cấp; sau đó chuyển danh sách NLĐ sang cơ quan lao động để hỗ trợ học nghề, tìm việc làm (BHXH quyết toán tiền cho cơ quan lao động). Phương án khác là cơ quan BHXH chỉ thu và chuyển hết sang ngành lao động kèm với sổ, cơ quan lao động làm các khâu còn lại từ  tiếp nhận đến chi trả trợ cấp, hỗ trợ học nghề... Mục đích là làm sao tiết kiệm cho xã hội; làm gọn nhẹ bộ máy và bảo đảm chức năng của mỗi ngành là quản lý Nhà nước hoặc tổ chức thực hiện, chứ làm nửa voi nửa chuột như hiện nay thì khổ quá!

Thứ hai, phân đoạn thời gian đóng và mức hưởng trợ cấp thất nghiệp cho từng đoạn chưa hợp lý, dễ dẫn đến tính toán từ phía NLĐ. Ví dụ, đóng từ tháng thứ 13 đến tháng thứ 35 cũng chỉ được hưởng trợ cấp như nhau là 3 tháng nhưng nếu chỉ cần đóng thêm 1 tháng nữa (tháng thứ 36) thì sẽ được hưởng đến 6 tháng. Do đó, nên chia nhỏ từng năm, mỗi năm đóng tiếp BHTN được hưởng thêm 1 tháng, sẽ bảo đảm quyền lợi của NLĐ hơn và hạn chế được tính toán, trục lợi.

- Có ý kiến cho rằng số người hưởng BHTN tăng cao phản ánh tình trạng thất nghiệp ảo, thậm chí NLĐ bắt tay với doanh nghiệp (DN) để trục lợi...

- Năm 2012, TPHCM có 115.743 người hưởng BHTN, trong khi số người nghỉ việc rất lớn. Chỉ riêng dịp Tết Nguyên đán vừa qua, đã có khoảng 200.000 người nghỉ việc về quê nhưng chỉ có một số làm thủ tục hưởng BHTN. Lý do là họ không đủ thời gian, về quê đường sá xa xôi ngại quay trở lại TP để làm thủ tục hưởng. Điều này chứng tỏ không phải ai cũng cố tình nghỉ việc để hưởng trợ cấp.

Tôi cũng không nghĩ rằng có sự câu kết giữa NLĐ và DN trong việc này vì những ngành nghề sử dụng lao động phổ thông khó tuyển lao động, DN không dại gì tạo điều kiện để có thể dẫn đến mất người. Dĩ nhiên, vẫn có một số ít cố tình lợi dụng nhưng theo tôi là không nhiều, không đáng kể. Tại các địa phương khó xin việc, ít lao động nhập cư thì hầu như không có hiện tượng này.

- Hiện nay, nhiều DN nợ BHXH dẫn đến NLĐ nghỉ việc không được hưởng BHTN. Theo ông, những trường hợp này nên giải quyết thế nào?

- Theo quy định hiện hành, nếu DN còn nợ BHXH và có công văn cam kết trả nợ thì cơ quan BHXH sẽ chốt sổ để NLĐ làm thủ tục hưởng trợ cấp. Nếu không đáp ứng điều kiện này hoặc đã cam kết nhưng sau đó DN không thực hiện thì sẽ không thể chốt sổ. Trong trường hợp này, NLĐ chưa thể hưởng BHTN. Như vậy là do lỗi của DN mà NLĐ mất quyền lợi. Theo tôi, nên quy định rõ trách nhiệm đền bù của DN trong trường hợp này, nghĩa là nên quy định DN phải trả thay cơ quan BHXH với mức tương đương mức cơ quan BHXH chi trả đối với chế độ tai nạn lao động. Nếu quy định rõ như thế thì thanh tra lao động dễ xử lý hơn khi có khiếu nại của NLĐ.

Theo Người lao động