Ngày 8/5, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đã công bố báo cáo “Xu hướng việc làm toàn cầu cho thanh niên 2013” tại Geneva, Thụy Sỹ. Theo đó, tỷ lệ thất nghiệp trẻ trên thế giới gần bằng mức đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng kinh tế. Ở Việt Nam, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng hơn gấp 3 lần người trưởng thành.

13% thanh niên toàn cầu thất nghiệp

Cụ thể, tỷ lệ thanh niên thất nghiệp toàn cầu được dự báo sẽ ở mức gần 13% trong năm 2013, tương ứng với 73 triệu thanh niên, con số này gần bằng đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng kinh tế và sẽ không có xu hướng giảm trước năm 2018. Mặc dù tình hình ở các nước phát triển và đang phát triển có khác nhau, nhưng không quốc gia nào là không bị ảnh hưởng. Ngày càng nhiều thanh niên phải làm các công việc bán thời gian hoặc tạm thời. Sự khập khiễng giữa kỹ năng của người lao động và yêu cầu của thị trường đang ngày một gia tăng. Trong khi nhiều thanh niên ở các quốc gia phát triển đã từ bỏ công cuộc tìm kiếm việc làm hoặc hạ thấp yêu cầu để làm bất cứ công việc nào có thể tìm được, ở khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương, tỷ lệ thất nghiệp lên tới 13,1% trong năm 2012 và được dự báo sẽ tăng hơn 14% năm 2017. “Những con số này cho thấy cả một thế hệ đang gặp vấn đề, hàng triệu thanh niên không có việc làm hoặc thiếu việc và giai đoạn sống phụ thuộc vào bố mẹ và nhà nước bị kéo dài” - José Manuel Salazar-Xirinachs, Trợ lý Tổng Giám đốc ILO, phụ trách về chính sách, cho biết.

Ở các quốc gia được khảo sát, kết quả cho thấy 2/3 số thanh niên hoặc thất nghiệp, hoặc có việc không thường xuyên, làm những công việc lương thấp, điều kiện không đảm bảo, thường ở nền kinh tế không chính thức. Báo cáo cho thấy sự cạnh tranh để có được những công việc khan hiếm đẩy thanh niên không được học hành đầy đủ ở các nước đang phát triển rơi vào tình trạng dễ bị tổn thương hơn. Mặt khác, những thanh niên sống ở nông thôn hoặc di cư đến đô thị bị ảnh hưởng đặc biệt. Nếu không tạo ra được việc làm bền vững và tiếp cận giáo dục và đào tạo kỹ năng tốt hơn, sẽ khó tiếp tục đạt được những tiến bộ trong xóa đói giảm nghèo.

50% người thất nghiệp Việt Nam là thanh niên

Theo ILO Việt Nam, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên Việt Nam cao gấp ba lần ở người trưởng thành và gần một nửa số người thất nghiệp trong năm 2012 ở độ tuổi từ 15-24. “Ngày nay, là một thanh niên trên thị trường lao động không dễ dàng chút nào, không may là cuộc khủng hoảng kinh tế đã tác động mạnh tới thế hệ người lao động năng động nhất” - Giám đốc ILO Việt Nam, ông Gyorgy Sziraczki, nhận định. Nhưng theo các chuyên gia thì thất nghiệp trong giới trẻ chỉ là phần nổi của tảng băng. Ngay cả trong những người có việc làm, cũng còn có tới 53% thanh niên (khoảng 4 triệu người) đang làm những công việc dễ bị tổn thương. Họ làm những công việc tự tạo hoặc giúp việc cho gia đình mình, vốn dĩ là những công việc năng suất thấp, thu nhập kém, điều kiện lao động không đảm bảo và không được hưởng BHXH, BHYT, BHTN.

Các chuyên gia cho rằng công cuộc cải cách hệ thống giáo dục và đào tạo đang diễn ra là chìa khóa để tận dụng tài năng, năng lực và sự sáng tạo của thanh niên và phục vụ cho quá trình phát triển mạnh mẽ. Ông Sziraczki cho biết: “Một hệ thống dạy nghề quốc gia có thể nâng cao khả năng tìm việc của thanh niên và đảm bảo những nhu cầu hiện tại và tương lai của doanh nghiệp. Đây là điểm mấu chốt để tăng năng suất lao động, cải thiện sức cạnh tranh và tạo việc làm, đã đến lúc cần thắt chặt mối liên hệ giữa giáo dục đào tạo và tăng cường xuất khẩu, đa dạng hóa nền kinh tế vào tạo thêm nhiều việc làm tốt hơn. Khai phá tiềm năng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua việc cắt giảm thủ tục hành chính và hỗ trợ về tài chính cũng là một biện pháp khác để thúc đẩy cơ hội việc làm với năng suất cao cho thanh niên".

Theo chuyên gia về lĩnh vực Việc làm thanh niên, ILO khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, ông Matthieu Cognac, Việt Nam cần chú ý tới khu vực nông thôn, nơi phần lớn thanh niên đang sống và làm việc. Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam vừa quyết định đưa “Giáo trình giáo dục kinh doanh” của ILO vào chương trình học phổ thông khi sửa đổi chương trình học từ năm 2015. Đây là một chương trình đào tạo cho giảng viên và giáo viên nhằm đưa kiến thức phát triển doanh nghiệp đến với thanh thiếu niên. Chương trình này đã được áp dụng ở 50 quốc gia trên thế giới. Những thách thức về việc làm cho thanh niên trong nước không thể giải quyết được nếu không có những chuyển biến về cấu trúc để thúc đẩy phát triển, những chính sách kinh tế vĩ mô và tài khóa hỗ trợ việc làm, tăng tổng cầu, cải thiện việc tiếp cận vốn và tăng hiệu quả đầu tư. “Thanh niên xứng đáng được hưởng một sự khởi đầu tốt hơn và được đối xử công bằng, nếu không Việt Nam sẽ mất đi một nguồn đóng góp to lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội của mình” - ông Gyorgy Sziraczki cho biết.

Theo TTXVN/Vietnamplus