Trả lời câu hỏi, cơ sở để liên Bộ Tài chính, Bộ Y tế và BHXH Việt Nam đã đưa ra dự thảo thông tư về việc sẽ điều chỉnh tăng giá dịch vụ y tế (DVYT), viện phí vào cuối năm nay, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, liên Bộ Tài chính, Y tế cùng với BHXH dự kiến sẽ ban hành thông tư về điều chỉnh giá DVYT và dự định thực hiện vào cuối năm nay dựa trên một số căn cứ. Thứ nhất, Luật BHYT quy định liên Bộ Tài chính - Y tế phải ban hành một thông tư điều chỉnh giá DVYT thống nhất đối với các BV đồng hạng trong toàn quốc. Thứ hai, theo Nghị quyết TƯ số 63, khóa XI, thì ngân sách cấp cho BV chuyển sang mua thẻ BHYT và hỗ trợ cho người nghèo, đối tượng thuộc diện chính sách. Thứ ba, là Nghị định 16/NĐ-CP của Chính phủ ban hành tháng 2/2015 đã giao quyền tự chủ cho các BV và giá DVYT trong lộ trình điều chỉnh từ năm 2015 đến năm 2020 thì tất cả các yếu tố giá DVYT phải tính đúng, tính đủ.

Giải thích về việc điều chỉnh tăng giá dịch vụ y tế sẽ ảnh hưởng đến các đối tượng, nhất là người dân nghèo như thế nào, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: Giá dịch vụ y tế bao gồm 7 yếu tố chính với các chi phí trực tiếp như thuốc, vật tư tiêu hao điện, nước, xử lý chất thải, sửa chữa, bảo hành, bảo trì, cũng như lương, phụ cấp, khấu hao tài sản cố định, đào tạo nghiên cứu khoa học. Hiện nay, giá dịch vụ y tế mới tính 3/7 yếu tố đó; một số địa phương chỉ đạt 60% - 70% giá trị thực trong 3 yếu tố, vì thế, liên Bộ xây dựng thông tư về điều chỉnh giá dịch vụ thống nhất các bệnh viên đồng hạng trên toàn quốc với 1.800 giá dịch vụ, chủ yếu điều chỉnh ở tiền khám bệnh và tiền giường sẽ phân hạng bệnh khác nhau. Theo lộ trình này, trước mắt chỉ điều chỉnh giá dịch vụ đối với những bệnh nhân có thẻ BHYT, chưa phải với người chưa có thẻ. Tiếp theo, từ nay đến hết năm thì phải điều chỉnh giá dịch vụ để tính đủ chi phí trực tiếp mà chi phí điều chỉnh này đã ban hành từ năm 2012 đến nay vẫn chưa đủ, cộng thêm phụ cấp đặc thù như tiền trực 24/24h, phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật. Từ năm 2016, giá đó cộng thêm tiền lương của người lao động và đến năm 2020 thì phải tính đúng 7 yếu tố giá dịch vụ đó.

Với người nghèo, khi điều chỉnh giá dịch vụ y tế sẽ được hưởng lợi rất nhiều. Thay vì trước kia tất cả các cấu thành không được kết cấu vào giá thì người bệnh và người nghèo phải trả thêm phần chưa được tính giá và tự bỏ tiền túi. Hiện nay, theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, người nghèo được Nhà nước mua 100% thẻ BHYT và không phải đồng chi trả. Tất cả mức chi BHYT được thanh toán 100%. Còn đối với các đối tượng diện chính sách và trẻ em dưới 6 tuổi, đồng bào dân tộc thiểu số và người dân vùng biển đảo, vùng núi, vùng sâu, vùng xa cũng được hưởng như người nghèo. Đối với người cận nghèo, Nhà nước hỗ trợ 70% và rất nhiều địa phương đã mua nốt 30% cho đối tượng cận nghèo. Như vậy, đồng chi trả hiện nay cũng chỉ còn 5%, nên việc điều chỉnh này cũng không ảnh hưởng nhiều đến người cận nghèo.

Đề cập đến vấn đề điều chỉnh tăng giá DVYT có đi liền với tăng chất lượng dịch vụ KCB, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định, khi điều chỉnh giá DVYT tăng theo hướng tính đúng, tính đủ thì chắc chắn chất lượng DVYT sẽ tăng lên. Bộ trưởng cũng cho biết, một số giải pháp để nâng cao chất lượng phục vụ của cán bộ y tế.

Đề cập đến một số giải pháp để nâng cao chất lượng dịch vụ trong đề án đổi mới phong cách và thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh, Bộ trưởng Y tế cho biết, khi điều chỉnh giá dịch vụ tăng lên theo phương hướng tính đúng, tính đủ thì chắc chắn là chất lượng dịch vụ y tế sẽ tăng thêm. Đồng thời, Bộ Y tế đã và đang thực hiện những giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lượng KCB. Thứ nhất, quyết liệt giảm tải và nâng cao cơ sở vật chất, trang thiết bị. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự đầu tư của Nhà nước, chính quyền các cấp và huy động mọi nguồn lực của xã hội, kể cả y tế tư nhân và kết hợp công - tư. Thứ hai, ban hành những tiêu chuẩn về chất lượng và các bệnh viện phải tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng này. Thứ ba, tăng cường cải cách các thủ tục hành chính, giảm bớt thời gian chờ đợi cho bệnh nhân. Thứ tư, phải đổi mới toàn diện thái độ, phong cách phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh như đổi mới cả về trang phục để người bệnh có thể nhận rõ chức danh của cán bộ y tế. Thứ năm, tập huấn toàn bộ hệ thống từ giám đốc bệnh viện cho đến nhân viên thu tiền và bảo vệ, về quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp trên tinh thần "bệnh nhân đến niềm nở, bệnh nhân ở tận tình, bệnh nhân về phải chu đáo". Đồng thời tổ chức các đợt cán bộ trẻ tình nguyện cũng như thầy thuốc trẻ hướng dẫn các thủ tục KCB cho người bệnh; thành lập các phòng công tác xã hội, các đơn vị chăm sóc khách hàng để hướng dẫn và thực hiện các công tác xã hội cho người bệnh.

Bộ Y tế tiếp tục triển khai công tác giám sát để lắng nghe từ đường dây nóng đã triển khai được hơn 2 năm và có những hiệu quả rất tốt; tiếp tục thực hiện thùng thư góp ý và tăng cường công tác kiểm tra giám sát, khen thưởng, cũng như kỷ luật nghiêm minh các trường hợp sai phạm nếu bị phát hiện qua phản ứng của bệnh nhân và cán bộ y tế. Thêm giải pháp khá cơ bản đó là khi điều chỉnh giá dịch vụ y tế, trong đó tính tiền phụ cấp đặc thù cũng như là tiền lương thì phải nâng cao trách nhiệm của cán bộ y tế vì thu nhập của họ được cải thiện và tăng thêm để tái tạo sức lao động. Như vậy, trách nhiệm tăng thêm và khi bệnh viện tự chủ sẽ tạo nên sự cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị y tế công lập và ngoài công lập, nên bắt buộc bệnh viện phải nâng cao chất lượng thì mới thu hút bệnh nhân. Bệnh viện nào phục vụ tốt thì BHXH Việt Nam mới ký hợp đồng với bệnh viện đó. Khi cán bộ y tế được trả lương từ nguồn thu của BHYT thì bắt buộc phải đổi mới toàn bộ để phục vụ và đổi mới tư duy từ chỗ ban ơn trở thành người phục vụ bệnh nhân và coi bệnh nhân là trung tâm của sự phục vụ. Việc này không thể một sớm một chiều, nhưng chắc chắn là chất lượng dịch vụ y tế ngày càng tốt hơn, hướng tới sự hài lòng của người bệnh.

Bộ trưởng Y tế cũng cho biết, đối với giảm tải bệnh viện thì điều đầu tiên phải tăng số giường bệnh; chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới để các tuyến bệnh viện tỉnh, huyện làm được các ca đòi hỏi kỹ thuật cao thì bệnh nhân sẽ không phải đi xa, đỡ tốn thời gian phiền phức và cả tiền bạc mà vẫn được thụ hưởng các dịch vụ cao ngay tại địa phương mình. Tiếp đến là phân tuyến kỹ thuật, chất lượng KCB tốt thì người ta có thể KCB ngay ở trạm y tế xã, phường và Bệnh viện huyện. Bộ trưởng Bộ Y tế đưa ra dẫn chứng, sinh đẻ thường không cần phải chuyển lên tuyến trên, vừa tốn kém, mất thời gian, vừa nhiễm trùng chéo bệnh viện, đặc biệt là nhiễm khuẩn chéo bệnh viện là một trong những nguyên nhân gây tử vong và kéo dài thời gian điều trị như hiện nay. Đây không chỉ là thách thức đối với các nước đang phát triển, mà còn đối với các nước đã phát triển.