NLĐ chưa hiểu hết tính ưu việt

Phát biểu tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu cho rằng, việc Luật BHXH (sửa đổi) năm 2014 chưa có hiệu lực thi hành nhưng đã vấp phải sự không đồng tình của một bộ phận công nhân là điều đáng tiếc. Nguyên nhân chủ yếu là do công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa được thực hiện tốt.

Các đại biểu Lê Thị Yến (Phú Thọ), Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) đều khẳng định, về quy trình, thủ tục xây dựng dự án Luật từ khâu soạn thảo đến khâu thẩm tra, đến lấy ý kiến tiếp thu, chỉnh lý và thông qua Luật đều được đảm bảo chặt chẽ, đúng quy trình, quy định của pháp luật. Điều 60 là phù hợp với xu hướng của thế giới, khuyến khích NLĐ đóng để hưởng lương hưu và giảm áp lực ngân sách.

Đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cũng cho rằng, việc công nhân phản ứng điều 60 khi chưa có hiệu lực là điều rất đáng tiếc và hiếm gặp trong công tác xây dựng pháp luật. Thời gian qua, có nhiều luồng ý kiến tranh luận về vấn đề này. Phân tích ở góc độ nào cũng có hai mặt đúng đắn và hạn chế, nhưng cần cũng phải cần xem xét lại và căn cứ vào điều kiện thực tế hiện nay của NLĐ.

Cũng vì lý do đó, đại biểu Nguyễn Thái Học (Phú Yên) đặt vấn đề: Sửa điều này đòi hỏi phải có sự phân tích, đánh giá khách quan, toàn diện. Một quy định được coi là nhân văn như Điều 60 mà lại đề nghị sửa nhanh chóng như vậy là không được, bởi cho đến trước 1/1/2016 NLĐ muốn được hưởng BHXH một lần thì vẫn được hưởng đầy đủ. Chỉ với lý do mà Chính phủ đưa ra là do “một bộ phận NLĐ” là chưa thuyết phục. “Do đó Quốc hội cần lắng nghe ý kiến của tập thể công nhân, NLĐ trên cả nước, đảm bảo cho sự phát triển hài hòa chứ không phải từ ý kiến của một bộ phận NLĐ”- đại biểu Nguyễn Thái Học kiến nghị.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) phân tích: Luật BHXH (sửa đổi) vẫn chưa có hiệu lực thi hành. Như vậy, chính sách BHXH một lần đối với NLĐ sau 1 năm nghỉ việc theo quy định tại Điểm c, Khoản 1, Điều 55 của Luật BHXH năm 2006 vẫn đang được thực hiện bình thường cho đến hết ngày 31/12/2015. Do đó, nội dung của Điều 60 này chưa ảnh hưởng gì, chưa tác động gì đến đời sống của NLĐ. Vấn đề đặt ra ở đây là có phải tất cả NLĐ hưởng BHXH một lần đều hoàn toàn thực sự khó khăn không? Liệu số tiền hưởng BHXH một lần có giải quyết được khó khăn trước mắt của bản thân và gia đình họ hay không, khi mà theo báo cáo, trong 5 năm 2010- 2014 có đến 962.638 người trong 2.323.097 người hưởng BHXH một lần mới làm việc có 1 năm trở lại, tức là chỉ được hưởng tối đa là 1,5 tháng tiền lương đóng BHXH. Bên cạnh đó, tiền lương đóng BHXH thường thấp hơn tiền lương thực nhận vì không ít DN lập 2 sổ lương, 1 sổ tính đóng BHXH có khi chỉ bằng tiền lương tối thiểu vùng và sổ lương thực nhận. “Như vậy, chỉ đóng BHXH một thời gian ngắn rồi rút ra thì không thể coi là bảo hiểm được. Với số tiền đó thì không đủ để giải quyết khó khăn, đủ để làm vốn về quê lập nghiệp”- đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đặt vấn đề.

Đại biểu Nguyễn Văn Sơn (Hà Tĩnh) cũnng khẳng định, nội dung Điều 60 là sự thể hiện đúng quan điểm, định hướng mở rộng diện bao phủ của BHXH, bảo đảm quyền thụ hưởng lâu dài của NLĐ của Đảng và Nhà nước; đồng thời có sự nghiên cứu, tranh thủ tư vấn của các tổ chức quốc tế, phù hợp với xu hướng phát triển chung của hầu hết các nước trên thế giới. Về lâu dài, điều luật này hoàn toàn phù hợp và cũng là điểm mới so với Luật BHXH năm 2006. Đại biểu Sơn cho rằng: “Có vấn đề về triển khai, về tuyên truyền, nhận thức. Phía cơ quan chức năng chưa tiếp nhận tư vấn đầy đủ về lợi ích lâu dài của chính sách… Có khi do cuộc sống, do sự lựa chọn về tính chất nghề nghiệp và cũng còn yếu tố tâm lý do sự kích động phong trào nên đã xảy ra đình công của NLĐ”.

Sửa phải theo quy trình

Theo đại biểu Ngô Văn Minh (Quảng Nam), về quy trình đề nghị sửa Điều 60 tại kỳ họp này cũng chưa đúng. Văn bản của Chính phủ gửi Quốc hội là báo cáo về quy định tại Điều 60 Luật BHXH (sửa đổi) về BHXH một lần, còn văn bản của Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội lại là ý kiến của Ủy ban về vấn đề này. Theo phân tích của đại biểu Ngô Văn Minh, nếu sửa Điều 60 thì phải có đầy đủ các văn bản như Tờ trình của Chính phủ, báo cáo đánh giá tác động, báo cáo tiếp thu giải trình, báo cáo trách nhiệm của cơ quan trình...

Cùng quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cũng cho rằng, nếu phải sửa Điều 60 thì phải làm theo quy trình. Quốc hội phải cho đánh giá lại tình hình bao nhiêu phần trăm NLĐ đồng tình hay không đồng tình với Điều 60, nếu có phần lớn ý kiến không tán thành thì mới đưa vào chương trình làm luật của Quốc hội.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cho rằng: Công nhân phản ứng Điều 60 là đúng nhưng không đủ, vì chưa quan tâm đầy đủ lợi ích thực tiễn của cộng đồng NLĐ khác nhau. Trong một NLĐ cũng có 2 loại lợi ích: Lợi ích bảo lưu để lĩnh lương về hưu sau này, một lợi ích lĩnh ngay. Đôi lúc, lợi ích này dao động. Khi người ta thấy nhà máy này sắp dẹp hoặc tệ quá, điều kiện đời sống gia đình ở dưới quê khó khăn và phải quay về quê thì lợi ích này dao động. Phản ứng của một bộ phận công nhân vừa qua là thiểu số, nhưng vẫn là đối tượng của luật. Vì thế, đại biểu Nghĩa cho rằng: Sửa Điều 60 hay ra một Nghị quyết điều chỉnh lại cũng phải bảo đảm quyền lựa chọn chính đáng và hợp pháp của người công nhân. Cùng với nó chúng ta phải xây dựng nền kinh tế làm sao để càng ngày càng có nhiều người sẽ lựa chọn phương án bảo lưu hay phương án hưởng BHXH khi đúng tuổi hưu trí.

Trong khi đó, đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) nêu vấn đề: Chúng ta nên có khảo sát lao động của từng khu vực, từng ngành, nghề để đưa ra quyết định cho đúng đắn, đừng nhìn nhận một hiện tượng để đánh giá bản chất, làm méo mó chính sách đi ngược với quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước, không đúng với bản chất của bảo hiểm hưu trí và không phù hợp với xu hướng văn minh, tiến bộ của khu vực, thế giới. Trước mắt, khi Luật chưa có hiệu lực, NLĐ muốn hưởng BHXH một lần vẫn thực hiện theo Luật BHXH năm 2006.

Đưa ra giải pháp giải quyết vấn đề, đại biểu Hồ Thị Thủy cho rằng vẫn phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến NLĐ, nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ chức công đoàn, cơ quan BHXH các cấp và hệ thống thông tin truyền thông; sự vào cuộc tích cực, mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị để NLĐ hiểu đúng, hiểu đủ chính sách của nhà nước.

Đại biểu Phan Văn Quý (Nghệ An) cũng kiến nghị: Các cơ quan liên quan cần tăng cường công tác tuyên truyền, giải thích và lấy ý kiến của NLĐ về Điều 60. Bên cạnh đó, cần có chế tài đủ mạnh để buộc các đơn vị SDLĐ và NLĐ phải đóng BHXH đầy đủ và đúng hạn. Đại biểu Phan Văn Quý cũng cho rằng: Quốc hội chưa nên thông qua việc sửa đổi Điều luật 60, chờ Chính phủ tiến hành khảo sát, đề xuất để Quốc hội xem xét thông qua vào kỳ họp cuối năm. “Nếu chúng ta dành thêm thời gian để khảo sát và đánh giá lại thì tôi tin rằng NLĐ sẽ hiểu hơn và nhiều khả năng họ sẽ ủng hộ quy định mới của Luật BHXH năm 2014”, đại biểu Quý nói.

Quyết định theo ý kiến chung của đại biểu

Đưa ra giải pháp để giải quyết, nhiều đại biểu kiến nghị Quốc hội không nên sửa Luật nhưng nếu cần sẽ ra nghị quyết để bảo lưu một thời gian thực hiện Điểm c, Khoản 1, Điều 55 Luật BHXH năm 2006 về BHXH một lần và có lộ trình để nâng dần điều kiện hưởng BHXH một lần trong thời gian tới.

Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu kết luận: Nhìn chung, các đại biểu Quốc hội đều cho rằng Điều 60 là một điều luật nhân văn tiến bộ và thực hiện được mục tiêu bảo đảm chính sách ASXH lâu dài cho NLĐ. Nhưng bên cạnh đó, nhiều đại biểu Quốc hội cũng thấy rằng nên tôn trọng quyền lựa chọn của NLĐ là chọn hưởng BHXH một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm của NLĐ. Ý kiến chung của nhiều đại biểu đề nghị Quốc hội sẽ có một nghị quyết về việc bảo lưu Điểm c, Khoản1, Điều 55 Luật BHXH năm 2006 đến một thời gian nào đó.

Về vấn đề sửa hay không sửa Điều 60, Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu cho biết, Quốc hội dự kiến sẽ gửi phiếu thăm dò ý kiến đến các vị đại biểu Quốc hội về vấn đề này. Sau đó sẽ xem xét quyết định theo ý kiến chung của đại biểu Quốc hội.

Theo Báo BHXH