Trước đó, sáng 21/05, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo về Điều 60 của Luật BHXH (sửa đổi), có hiệu lực từ ngày 01/01/2016, quy định về điều kiện hưởng BHXH một lần. Tiếp đó, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai trình bày Báo cáo của Ủy ban về Điều 60.

Theo báo cáo của Bộ Lao động – Thương bình và Xã hội, ngày 26/03/2015, công nhân Công ty Pou Yuen Việt Nam (doanh nghiệp 100% vốn Đài Loan), có trụ sở tại quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh và một số doanh nghiệp tại Long An, Tây Ninh, Tiền Giang, đã ngừng việc do không đồng tình với quy định về điều kiện hưởng BHXH một lần tại Điều 60, Luật BHXH (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua ngày 20/11/2014. Ngay sau khi xảy ra sự việc, Bộ Lao động – Thương bình và Xã hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, BHXH Việt Nam, UBND TP Hồ Chí Minh đã tổ chức các đoàn công tác, trực tiếp xuống doanh nghiệp tiếp xúc với công nhân để tuyên truyền, giải thích; các cơ quan báo chí cũng đã thông tin về những lợi ích của Điều 60 này dựa trên quan điểm, mục tiêu của Đảng và quy định của Hiến pháp về An sinh xã hội.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 03/2015, Chính phủ đã thảo luận về báo cáo của các bộ, cơ quan chức năng đối với kiến nghị của công nhân về Điều 60, Luật BHXH năm 2014. Sau khi nghe báo cáo và các ý kiến thảo luận, Chính phủ đã nhất trí kiến nghị Quốc hội sửa đổi Điều 60, Luật BHXH năm 2014 theo hướng nếu người lao động không đủ thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thì được hưởng BHXH một lần.

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền, với quan điểm hướng tới việc mở rộng diện bao phủ của chính sách BHXH, bảo đảm quyền thụ hưởng lâu dài của người lao động, góp phần thực hiện An sinh xã hội. Điều 60 của Luật BHXH năm 2014 được thiết kế theo hướng khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đã đóng BHXH, tích lũy thời gian đóng BHXH trong quá trình lao động để có thể hưởng lương hưu hằng tháng nhằm bảo đảm cuộc sống khi hết tuổi lao động thay vì nhận BHXH một lần.

Dẫn kinh nghiệm quốc tế, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết: Việc thu hẹp điều kiện cho phép hưởng BHXH một lần như Luật BHXH 2014 là phù hợp với xu hướng chung trên thế giới. Theo Hiệp hội an sinh quốc tế (ISSA) và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), các quốc gia có hệ thống BH hưu trí giống như Việt Nam đều hạn chế hưởng BHXH một lần trước tuổi nghỉ hưu, trừ trường hợp định cư ở nước ngoài hay bị bệnh hiểm nghèo như Điều 60, Luật BHXH 2014 đã quy định.

Tiếp đó, sáng 22/05, Quốc hội thảo luận ở tổ về Điều 60 của Luật BHXH (sửa đổi). Phát biểu ý kiến thảo luận tại tổ, nhiều Đại biểu Quốc hội cho rằng, Điều 60 chưa có hiệu lực thi hành mà phải sửa là việc chưa có tiền lệ. Quốc hội cần cân nhắc kỹ càng trước khi quyết định sửa hay không sửa bởi vì Điều luật này không có gì sai, làm thiệt hại cho người lao động mà nó hoàn toàn tiến bộ, đem lại lợi ích lớn hơn cho người lao động và phù hợp với xu thế chung của thế giới. Hơn nữa, cũng chỉ có một bộ phận người lao động không đồng tình, trong khi chúng ta còn chưa thực thi Luật BHXH (sửa đổi) nên chưa thể có đánh giá tác động toàn diện được.

Từ góc độ của một người có kinh nghiệm nhiều năm thực tế làm việc trực tiếp với người lao động, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng (đoàn Thanh Hóa) chia sẻ, tại công trường xây dựng công trình thủy điện Sông Đà, thời điểm đầu những năm 1990, có hàng chục ngàn công nhân đã nhận chế độ trợ cấp BHXH một lần theo Quyết định 176 của Hội đồng bộ trưởng. Nhưng sau đó rất nhiều người lao động sau khi tiêu hết số tiền trợ cấp thì cuộc sống rất khó khăn, nhiều người tiếp tục đi làm việc nhưng không được cộng nối thời gian đóng BHXH do đã “trót” nhận chế độ một lần. Hậu quả là việc giải quyết vấn đề “hậu Sông Đà” rất dai dẳng, lâu dài. Từ thực tế đó đại biểu Đinh La Thăng nhấn mạnh: Chúng ta cần tuyên truyền, phổ biến để cho người lao động hiểu được Quốc hội làm Luật này là vì lợi ích lâu dài của người dân, chứ không phải là do Quốc hội chưa nghiên cứu thấu đáo, chưa rõ ràng mà Luật chưa áp dụng đã phải kiến nghị sửa. Theo đại biểu Định La Thăng, không nên sửa Luật, nếu cần thiết thì Quốc hội có thể ra Nghị quyết giao cho Chính phủ điều chỉnh, hướng dẫn lại Điều 60, sao cho phù hợp, hài hòa hơn.

Đưa ra giải pháp xử lý đối với kiến nghị của công nhân về Điều 60, Đại biểu Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viện nghiên cứu lập pháp, cho biết: Tốt nhất là chúng ta không nên sửa, vì điều này là đúng rồi. Tuy nhiên, nếu cần thiết, Quốc hội có thể ra Nghị quyết về lộ trình thực hiện Điều này, để sau này không cần sửa luật nữa.

Đại biểu Nguyễn Văn Danh (đoàn Tiền Giang) thì nhấn mạnh việc nếu giải quyết cho hưởng BHXH một lần chỉ là biện pháp tình thế, chỉ đáp ứng cho một bộ phận người lao động. Vì vậy, cần đánh giá đầy đủ, mọi góc độ, khía cạnh và điều quan trọng là phải giảm dần số người không có lương hưu khi về già, giảm bớt gánh nặng cho nhà nước và cho xã hội.

Tại phiên thảo luận sáng 27/05, nhiều Đại biểu Quốc hội đánh giá sự tiến bộ của Điều 60 của Luật BHXH (sửa đổi) năm 2014 là phù hợp với xu hướng phát triển chung, đã thể hiện đúng quan điểm, định hướng mở rộng diện bao phủ BHXH, bảo đảm quyền thụ hưởng lâu dài của người lao động (NLĐ), góp phần thực hiện chính sách An sinh xã hội. Tuy nhiên vấn đề phát sinh sau khi Luật được ban hành là do hoàn cảnh kinh tế và nhu cầu của NLĐ cũng như lỗi còn do công tác tuyên truyền đến người dân chưa đến nơi đến chốn khiến cho NLĐ hiểu chưa đúng về một chủ trương có lợi về lâu dài.

Đại biểu Lê Thị Yến (Phú Thọ) đánh giá chính sách BHXH là một trụ cột quan trọng trong chính sách An sinh xã hội, chăm lo đến đời sống của người lao động và góp phần ổn định tình hình an ninh trật tự quốc gia. Việc thông qua Luật BHXH năm 2014 đã khắc phục cơ bản những hạn chế trước đây của Luật BHXH năm 2006, tiếp cận đầy đủ hơn, đáp ứng tốt hơn quyền được tham gia và thụ hưởng của người dân và mục tiêu bảo đảm An sinh xã hội. Chủ trương này là hoàn toàn đúng với quan điểm định hướng mở rộng đối tượng hưởng BHXH, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, chăm lo cho người lao động về già, thay vì hưởng BHXH 01 lần. Đại biểu Lê Thị Yến kiến nghị Quốc hội ban hành nghị quyết kéo dài thời gian thi hành của Điểm c Khoản 1, Điều 55 Luật BHXH năm 2006 về hưởng BHXH 01 lần. Thời gian tới cần xây dựng hệ thống giải pháp đồng bộ hơn với lộ trình cụ thể và tuyên truyền rõ ý nghĩa của việc bảo lưu để người lao động có lựa chọn tốt nhất.

Đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) khẳng định: Luật BHXH năm 2014 quy định theo hướng bảo đảm tốt hơn các quyền của người tham gia BHXH. Đại biểu Hồ Thị Thủy cho rằng Quốc hội cần xem xét thấu đáo, toàn diện để đưa ra quyết định chính xác, không vì một nhóm người mà sửa đổi, làm mất tính an sinh bền vững của chính sách. Đề nghị Quốc hội ban hành nghị quyết bảo lưu điều luật này để Chính phủ có thời gian tổng kết cụ thể.

Nguồn TC BHXH