Tham dự Diễn đàn có đại diện một số đơn vị thuộc Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; Tổ chức Lao động quốc tế (ILO); BHXH Việt Nam, BHXH một số tỉnh, thành phố; Một số Tập đoàn, Tổng Công ty tại Hà Nội. Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân chủ trì Diễn đàn. 


Diễn đàn nhằm tạo điều kiện cho người lao động và người sử dụng lao động cũng như cơ quan thực hiện chính sách BHXH, cơ quan quản lý nhà nước về BHXH các tỉnh, thành phố trao đổi, thảo luận những nội dung mới của Luật BHXH, những vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện để kịp thời có biện pháp tháo gỡ phù hợp cho doanh nghiệp và người lao động. 

Diễn đàn nằm trong khuôn khổ Dự án Nâng cao hiệu quả hệ thống BHXH Việt Nam thông qua cải thiện khuôn khổ pháp lý và luật pháp về BHXH. 

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân cho biết, đất nước ta đang ở giai đoạn cơ cấu Dân số vàng đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa để xây dựng đất nước. Tuy nhiên, hiện nay còn ¾ số người trong độ tuổi lao động nhưng chưa được nâng đỡ bởi lưới an sinh nào. Mới có 12,5 triệu người tham gia BHXH, bao phủ BHXH cho số người còn lại là vấn đề quan trọng. Do đó, việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH là nhiệm vụ quan trọng nhất mà Luật BHXH hướng tới.

Trong quá trình thực hiện chính sách BHXH, nguyên tắc đóng hưởng chưa thực hiện dẫn đến mất cân đối giữa đóng- hưởng. Để đảm bảo tính ổn định lâu dài Luật BHXH điều chỉnh lại mức đóng và mức hưởng. Cần phải đa dạng hóa các hình thức tham gia BHXH để đáp ứng nhu cầu của người tham gia. Đồng thời, tăng cường cải cách hành chính, ứng dụng CNTT. Các thủ tục hành chính phải đơn giản, nối mạng trong quản lý.

Trong rất nhiều năm vừa qua, Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến chính sách ASXH, nỗ lực để mạng lưới BHXH được bao phủ rộng hơn, để người dân khi về già có nguồn thu nhập đảm bảo. 

Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân đề nghị các đại biểu tham gia Diễn đàn tập trung thảo luận những chính sách, đưa ra những bất cập, khó khăn vướng mắc để cùng tìm cách giải quyết.

Bà Celine Peyron Bista - chuyên gia cao cấp về an sinh xã hội, Văn phòng ILO, trong báo cáo của mình cho biết, Việt Nam có tốc độ già hóa dân số rất nhanh. Nếu như năm 2008 có 8,9 triệu người trong độ tuổi hưu thì năm 2030 sẽ có 21 triệu người trong độ tuổi hưu. Tỷ lệ người già phụ thuộc sẽ tăng rất nhanh so với các nước khác trong khu vực Đông Nam Á và các nước có cùng mức thu nhập. Hệ thống BHXH ở Việt Nam phải tính toán đề đảm bảo tính đầy đủ và tính bền vững trong mọi cải cách hệ thống.

Bà Celine Peyron Bista cho biết, quy tắc tính lương hưu của Việt Nam khá “hào phóng” so với các nước trong khu vực. Ví dụ, tuổi nghỉ hưu 60 với nam và 55 với nữ so với các nước trong khu vực là thấp. Tỷ lệ hưởng lương hưu là 45% cho 15 năm đóng BHXH đầu tiên là khá tương đồng tuy nhiên tỷ lệ tích lũy cho mỗi năm tiếp theo của các nước thấp hơn ở Việt Nam 2% cho nam và 3% cho nữ (TB thế giới là 1-2%).

Bà Celine Peyron Bista đánh giá: Một trong những kết quả đạt được lớn nhất là mở rộng diện bao phủ BHXH. Một tiến bộ rất đáng được khen ngợi là mở rộng diện bảo phủ đối với lao động là người nước ngoài. Đây cũng là xu hướng chung của các nước ASEAN. Hướng đến công bằng trong đối xử: bình đẳng trong tiếp cận các chế độ BHXH khác nhau, được tiếp cận các quyền lợi từ ASXH… Việt Nam đã đạt được tiến bộ nhất định trong việc thực hiện tiền lương làm căn cứ đóng BHXH đã hướng tới tính đầy đủ. 


Phát biểu tại Diễn đàn, ông Đinh Duy Hùng, Phó trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam) đưa ra một số vướng mắc trong thực hiện quy định thu BHXH. Cụ thể, chưa có quy định xác nhận thời gian đóng BHXH, BH thất nghiệp đối với người lao động trong các đơn vị giải thể, phá sản, đơn vị có chủ bỏ trốn còn nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Cán bộ không chuyên trách cấp xã  được UBND tỉnh cho phép giao kết hợp đồng lao động để đóng BHXH bắt buộc trước năm 2016 trong khi đó, từ ngày 01/01/2016 thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đóng vào quỹ hưu trí tử tuất.  Mức đóng hằng tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất bằng 22% mức tiền lương tháng đóng BHXH của người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài, trước khi làm phu nhân, phu quân đối với người lao động đã có quá trình tham gia BHXH bắt buộc trong trường hợp đang bảo lưu, trường hợp trước năm 2016 đóng tại doanh nghiệp nhà nước theo hệ số lương thì từ tháng 01/2016 tiền lương đóng như thế nào;  Về khởi kiện các đơn vị nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, ngày 14/4/2016, Tòa án nhân dân tối cao có Công văn số 105/TANDTC-PC&QLKH về việc thi hành Luật BHXH; theo đó, chỉ đạo Tòa án nhân dân các cấp không thụ lý đơn khởi kiện của cơ quan BHXH đòi nợ đơn vị, vấn đề này thuộc chức năng của tổ chức công đoàn. Về phát triển BHXH tự nguyện cần xác định các đối tượng ưu tiên, lập kế hoạch và tổ chức thực hiện...