Điều tra quốc gia về lao động trẻ em công bố năm 2014 cho thấy, khoảng 1,75 triệu trẻ em Việt Nam là lao động trẻ em – con số này tương ứng với gần 10% số trẻ từ 5 - 17 tuổi trên toàn quốc và trong đó 3/5 đang ở độ tuổi từ 15-17 tuổi. Đáng chú ý, gần 85% lao động trẻ em sống ở khu vực nông thôn và 65% làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp, các em thường làm việc gia đình. Bộ Luật Lao động năm 2012 quy định là 8 giờ một ngày và 40 giờ mỗi tuần là thời gian tối đa trẻ em trên độ tuổi lao động tối thiểu được làm việc. Với trẻ từ 13 đến 14 tuổi, luật pháp cho phép các em làm việc không quá 4 giờ mỗi ngày và 20 giờ mỗi tuần với điều kiện công việc đó là việc làm nhẹ nhàng. Tuy nhiên, điều tra cũng chỉ ra 1/3 lao động trẻ em phải làm việc hơn 42 giờ trong một tuần. Một bộ phận đáng kể trẻ em làm việc trong điều kiện lao động ngoài trời, đi lại nhiều dễ bị tai nạn, nguy hiểm, điều kiện làm việc quá nóng, quá lạnh, môi trường có hóa chất độc hại và các tổn thương khác đến sự phát triển thể chất của trẻ em. Thậm chí, nhiều em phải làm các nghề cấm sử dụng lao động chưa thành niên hoặc điều kiện lao động có hại.

Lao động trẻ em ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển về thể chất và tâm lý của trẻ em bởi trẻ em lao động không được thụ hưởng nền giáo dục phù hợp, không được đi học đều, thậm chí là không thể đến trường. Đây là một thực tế nhưng giải quyết vấn đề lao động trẻ em ở Việt Nam cũng gặp nhiều thách thức do nhận thức của gia đình và chính trẻ  em. Nghèo được xem là nguyên nhân chính dẫn đến việc trẻ em tham gia các hoạt động kinh tế và từ đó dẫn đến nguy cơ lao động trẻ em. Việc kiểm soát và xử lý các vi phạm liên quan đến lao động trẻ em, đặc biệt trong khu vực kinh tế phi chính thức còn nhiều bất cập, trong đó có việc năng lực phát hiện và can thiệp của cơ quan chức năng, đặc biệt là chính quyền địa phương và thanh tra lao động còn hạn chế. ILO chỉ ra rằng, mặc dù kinh tế Việt Nam đã và đang tăng trưởng nhanh chóng, nhưng nghèo vẫn là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng lao động trẻ em. Ngoài ra, việc thiếu hiểu biết về khái niệm lao động trẻ em cũng như trình độ nhận thức còn hạn chế về lao động trẻ em cũng là những rào cản đáng kể, cần phải được dỡ bỏ.

Dự án phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em ở Việt Nam bắt đầu được khởi động (từ năm 2015 đến 2019) với tổng số vốn 9,2 triệu đô la Mỹ. Trong đó, Bộ Lao động Hoa Kỳ tài trợ 8 triệu USD thông qua ILO, còn Chính phủ Việt Nam đóng góp 1,2 triệu USD. Theo đó, tổng mức vốn của dự án là 9,2 triệu USD. Dự án sẽ được triển khai tại 03 địa phương: ngành dệt may và thủ công mỹ nghệ tại TP.Hồ Chí Minh, ngành nông nghiệp và thủy sản tại An Giang, ngành thủ công mỹ nghệ tại Hà Nội. Dự án sẽ hỗ trợ cho khoảng 5.000 trẻ em có nguy cơ hoặc đang tham gia vào lao động trẻ em thông qua việc cung cấp các dịch vụ giáo dục hoặc cải thiện điều kiện làm việc đối với trẻ em đã đủ tuổi lao động theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, khoảng 2.000 hộ gia đình khó khăn, nguy cơ có lao động trẻ em hoặc có con em đang tham gia lao động sẽ được hỗ trợ để cải thiện sinh kế.

Nguồn: Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội