Có một thực tế là, ở các cuộc thi tay nghề ASEAN, thí sinh VN luôn đoạt giải cao, nhưng NSLĐ chúng ta lại thuộc loại thấp trong khu vực. Vậy thì tại sao lại nói rằng VN thua vì ít sử dụng công nghệ cao? Lý giải vấn đề này, ông Thọ cho rằng, đi thi thợ giỏi ASEAN thì chúng ta chọn “gà nòi” trong số những “gà nòi” để đi thi. Nước nào cũng chọn, nhưng thi thì chỉ chọn đủ số lượng thí sinh theo quy định, chứ không phải đưa đi dự thi ồ ạt được. Trong khi trong nước số “gà nòi” của chúng ta là không nhiều.

Đội đi thi không phải là đội đại diện về tay nghề, kỹ năng, kỹ xảo nghề cho số lớn LĐ VN. Cũng như những kỳ thi toán, vật lý thế giới, chúng ta thường đạt thứ hạng cao, nhưng ai dám khẳng định VN là cường quốc toán, vật lý? Nói về NSLĐ VN thấp, ông Thọ đưa ra nhiều nguyên nhân, như: Thể lực, sức khỏe LĐVN hạn chế; chất lượng giáo dục và đào tạo nói chung, các trường nghề nói riêng còn kém; chế độ đãi ngộ hiện nay mà tập trung là chính sách tiền lương chưa hợp lý (còn cào bằng)…, trong đó, trước hết là chúng ta thua do công nghệ.

Theo ông Thọ, hệ thống máy móc, thiết bị sản xuất ở nước ta hiện nay nói chung là đã quá lỗi thời, lạc hậu. Có những máy móc, thiết bị từ thời Liên Xô mà các nước đã thay thế từ lâu, nhưng đến nay chúng ta vẫn phải dùng. LĐ VN chưa tiếp cận được những loại công nghệ cao (ví dụ lái tàu vũ trụ, tàu ngầm…). Khi NLĐ nhiều nước đã thành thạo sử dụng nó cách cả nửa thế kỷ thì LĐ nước ta mới bắt đầu được đào tạo.

Bởi chưa tiếp cận được công nghệ cao nên kỹ năng, tay nghề bậc cao của LĐ VN còn thấp, dẫn đến NSLĐ còn thấp hơn nhiều nước trong khu vực là chuyện đương nhiên.

Liên quan đến vấn đề công nghệ, ông Thọ cho rằng, việc ưu tiên nguồn lực từ nhiều năm nay để đào tạo kỹ sư, CN giỏi cho đất nước chúng ta làm chưa tốt. Chất lượng GDĐT còn kém, chất lượng giáo dục đại học đã kém, nhưng các trường nghề còn kém hơn.

Chúng ta đào tạo cả những nghề mà các nước trên thế giới đã bỏ đi. Đầu vào của đại học VN còn thấp. Biểu hiện là qua các kỳ thi gần đây nhiều trường đã hạ điểm chuẩn gần bằng điểm sàn mà không lấy đủ chỉ tiêu giao. Đầu ra thì đang đào tạo nhiều ngành nghề mà xã hội không sử dụng đến do đã bão hòa; sinh viên tốt nghiệp ra trường không đáp ứng được yêu cầu thực tế của thị trường…

Một trong những nguyên nhân lớn khiến NSLĐ VN còn thấp, đó là cơ chế đãi ngộ chưa hợp lý. Ông Thọ cho rằng, cần thay đổi chế độ đãi ngộ hiện nay mà tập trung là chính sách tiền lương. Chính sách tiền lương hiện nay đang còn cào bằng, khó tạo được động lực hăng hái, sáng tạo trong làm việc. Những dịch vụ không liên quan đến sản xuất, kinh doanh ngày càng mở rộng đã tiêu tốn ngân sách quốc gia. Bộ máy biên chế lớn nhưng kém hiệu quả…

Bởi vậy, chính sách tiền lương hiện nay trả cho CC, VC, NLĐ vừa đắt lại vừa rẻ. Rẻ là mức lương không đảm bảo đời sống tối thiểu cho NLĐ với tư cách họ là NLĐ. Đắt là có những người không xứng đáng nhận lương như thế nhưng vẫn được nhận, có người không xứng đáng nhận lương mức cao nhưng vẫn được nhận lương mức cao.

“Để rút ngắn khoảng cách NSLĐ giữa VN với các nước trên thế giới, việc đầu tiên là VN cần phải được sử dụng công nghệ cao (từ đó đòi hỏi có nguồn nhân lực cao). Cần thay đổi chiến lược giáo dục đào tạo, trong đó tập trung cho đào tạo là vấn đề đang còn kém. Thay đổi thái độ đánh giá, tôn vinh chất lượng LĐ và cần áp dụng chính sách trả lương theo công việc và theo kết quả cuối cùng”, ông Thọ đưa ra giải pháp.

Nguồn laodong.com.vn