Quyền lợi của NLĐ không được bảo vệ vì không được đóng bảo hiểm

Sau 5 năm thực hiện chinh sách BH thất nghiệp theo Luật, nhiều NLĐ vẫn chưa được tiếp cận với loại bảo hiểm này bởi không ít DN vẫn tìm cách “lách luật”, trốn đóng BHXH, BH thất nghiệp. Thực tế này đang diễn ra ở nhiều địa phương, đặc biệt là ở Tp.HCM, nơi tập trung số lượng lớn DN với hàng triệu công nhân lao động.

Dù đã có chỗ làm mới từ 2 tháng qua nhưng chị Nguyễn Thị Như Ý, 27 tuổi ở Q.12 vẫn không khỏi bức xúc khi nhắc tới rắc rối ở công ty cũ. Tốt nghiệp Đại học, xin được chân thư ký ở một Văn phòng Luật hẳn hoi, làm được gần 2 năm thì chị tình cờ phát hiện mình không được đóng BHXH, BH thất nghiệp dù lương hàng tháng vẫn ghi trích nộp đầy đủ.

Bất mãn với kiểu làm việc không ngay thẳng của Văn phòng Luật, nhưng không chấp hành luật, chị đã xin nghỉ việc ngay và tất nhiên là không được chi trả tiền BH thất nghiệp trong thời gian chưa tìm được việc làm khác.

“Em với người bạn làm văn phòng hai đứa cùng nghỉ một đợt, cả hai đều bị công ty nợ bảo hiểm, không đóng cho mình. Khi biết người ta không sòng phẳng như thế thì mình mới bức xúc và xin nghỉ. Bao giờ cũng vậy, người đi làm cần được hưởng quyền lợi của mình, bởi vì bảo hiểm ảnh hưởng rất nhiều trong cuộc sống, nhất là đối với những phụ nữ có gia đình, sinh con lại càng cần thiết hơn. Đặc biệt chỗ em làm là một văn phòng luật nên làm cho mình cảm thấy hụt hẫng và bị sốc”, chị Nguyễn Thị Như Ý bức xúc cho biết.

Trường hợp nêu trên là một trong số rất nhiều NLĐ bị thiệt thòi do DN trốn tránh các khoản đóng góp thuộc về trách nhiệm xã hội, trong đó có BH thất nghiệp. “Chiêu” được nhiều DN áp dụng là chỉ ký hợp đồng thời vụ với NLĐ vì theo quy định, lao động được ký hợp đồng từ 12 tháng trở lên mới thuộc diện bắt buộc đóng BH thất nghiệp.

Các DN sử dụng nhiều lao động phổ thông thì ký hợp đồng theo kiểu gia hạn để kéo dài thời gian NLĐ được ký hợp đồng chính thức. Một số nơi thì đóng không đủ số lao động hoặc thu tiền của NLĐ rồi chiếm dụng, nợ đọng BHXH kéo dài.

Bà Đoàn Thị Cẩm Nhung, Trưởng phòng Hành chính-Nhân sự Công ty Danu Vina, khu chế xuất Linh Trung 1 phân tích: Có thể là do hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn, có thể do họ thấy NLĐ đó không gắn bó lâu với công ty nên không tham gia bảo hiểm cho NLĐ mà chi trả thẳng vào lương hoặc làm cách nào đó, bởi vì khi khai báo bảo hiểm thì phải mất nhiều hồ sơ, thủ tục, giấy tờ. BH thất nghiệp là thiết thực với điều kiện DN tham gia cho NLĐ phải đúng với mức thu nhập của họ, mức lương thực tế mà DN trả.

Từ những thực tế trên dẫn đến điều hiển nhiên là NLĐ luôn bị thiệt hại nhiều nhất, trong đó tình trạng hạ thấp mức đóng BHXH không đúng với tiền lương thực tế sẽ khiến cho NLĐ khi về hưu, tiền lương hưu sẽ bị giảm đáng kể.

Tại Tp.HCM, BHXH và Liên đoàn Lao động đã thực hiện công tác phối hợp kiểm tra giám sát để kịp thời phát hiện sai phạm. Riêng trong năm qua, có 35/37 DN được kiểm tra đã khắc phục hoàn toàn hoặc một phần nợ BHXH, BHYT với tổng số tiền gần 8,5 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 84%.

Có 3.450 lao động làm việc tại 105 DN bị giải thể, phá sản hoặc chủ bỏ trốn đã được hai ngành phối hợp chốt sổ BHXH. Nhờ đó kịp thời bảo đảm quyền lợi của NLĐ, chi trả chế độ trợ cấp kịp thời, thuận lợi. Tuy nhiên tình trạng nợ đọng bảo hiểm vẫn luôn là chuyện đau đầu của các ngành chức năng.

Ông Cao Văn Sang, Giám đốc BHXH Tp.HCM cho rằng: Thứ nhất là do khó khăn DN không có tiền nộp. Thứ hai là có tiền nhưng không nộp bởi vì thiếu nợ lợi hơn, để đi vay ngân hàng làm ăn chuyện khác. Ba là có nợ như vậy nhưng không bị xử lý nên vẫn hoạt động bình thường, tức là luật pháp không nghiêm trị. Do vậy cần có đề xuất phạt lãi chậm nộp gấp đôi lãi suất liên ngân hàng và đưa vào bổ sung Bộ luật Hình sự tội trốn đóng BHXH, chứ không phải xử lý dân sự.

Như vậy là sau khi kiểm tra, phát hiện sai phạm thì việc xử lý các đơn vị vẫn còn nảy sinh nhiều hạn chế, vướng mắc. Trước hết là do sự tuân thủ pháp luật về BHXH của một số đơn vị sử dụng lao động, nhất là các DN tư nhân chưa tốt.

Việc khởi kiện DN nợ BHXH ra tòa rất khó khăn, có nơi xử lý rồi vẫn không thi hành án được. Hiện nay, Tp.HCM còn khoảng 50.000 DN tư nhân sử dụng ít lao động chưa tham gia BHXH, chưa thành lập tổ chức công đoàn, do vậy, quyền lợi của nhiều NLĐ không được bảo vệ./.

Theo: vov.vn