Cơ quan BHXH đã tổ chức ký hợp đồng KCB BHYT với trên 2100 cơ sở KCB từ tuyến huyện đến tuyến Trung ương, trong đó có 424 cơ sở y tế ngoài công lập tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia BHYT (Ảnh minh họa)

Sau 5 năm thực hiện, Luật BHYT đã thực sự đi vào cuộc sống

Ngày 14/11/2008, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XII nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thông qua Luật BHYT và ngày 13/6/2014 tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, đánh dấu một bước tiến quan trọng của quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật về BHYT nhằm thể chế hoá đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về việc đổi mới cơ chế tài chính trong lĩnh vực y tế để bảo đảm chăm sóc sức khỏe của nhân dân ngày càng tốt hơn.

Dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của Quốc hội và Chính phủ; sự hỗ trợ có hiệu quả của các bộ, ngành, các tổ chức quốc tế ở Việt Nam; và đặc biệt là sự chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ của Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ LĐ-TB&XH, của Tỉnh ủy/Thành ủy, HĐND, UBND các tỉnh/thành phố trực thuốc Trung ương; cùng sự đồng thuận và ủng hộ của nhân dân, sau hơn 20 năm tổ chức triển khai thực hiện, đặc biệt là sau hơn 5 năm thực hiện Luật BHYT, chính sách BHYT ở Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng, thực sự đi vào cuộc sống, góp phần tích cực trong việc xoá đói giảm nghèo đảm bảo an sinh xã hội, thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển và đã thu được một số kết quả đáng khích lệ.

Theo đó, số đối tượng tham gia BHYT phát triển nhanh chóng, đặc biệt là những người thuộc diện chính sách xã hội như người nghèo, người dân tộc thiểu số sống ở vùng khó khăn, trẻ em dưới 6 tuổi, người có công với nước, cựu chiến binh, người cao tuổi …đã được tham gia BHYT 100%. Diện bao phủ BHYT ở nước ta đã tăng từ 60% năm 2010 lên 65% năm 2011 và đến năm 2013 có trên 61 triệu người tham gia BHYT, đưa diện bao phủ BHYT lên gần 70% dân số cả nước tạo tiền đề vững chắc cho mục tiêu phát triển BHYT bền vững, tiến tới BHYT cho toàn dân.

Cùng với sự phát triển nhanh chóng số người tham gia BHYT, nguồn thu quỹ BHYT cũng đã có sự gia tăng đáng kể: năm 2009, trước khi thực hiện Luật BHYT, số thu BHYT đạt 14.400 tỷ đồng, sau một năm thực hiện Luật BHYT, năm 2010 quỹ BHYT đã thu được trên 25 nghìn tỷ đồng, năm 2011 số thu BHYT đạt gần 30 nghìn tỷ đồng và đến năm 2013 đã có số thu trên 46 nghìn tỷ đồng, đảm bảo nguồn tài chính ổn định, kịp thời để thanh toán chi phí KCB cho người dân.

Quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được mở rộng; chất lượng dịch vụ y tế trong KCB BHYT cũng ngày càng tốt hơn; thủ tục khám, chữa bệnh đã có những bước cải tiến tích cực, mang tính đột phá nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia BHYT. Cơ quan BHXH đã tổ chức ký hợp đồng KCB BHYT với trên 2100 cơ sở KCB từ tuyến huyện đến tuyến Trung ương, trong đó có 424 cơ sở y tế ngoài công lập. Ngoài ra còn có 9.500 Trạm y tế tuyến xã và tương đương đã tham gia khám, chữa bệnh BHYT chiếm trên 86% số Trạm y tế xã trên toàn quốc. Người bệnh BHYT ngày càng được cung cấp nhiều dịch vụ kỹ thuật hiện đại, sử dụng nhiều loại thuốc mới, thuốc đắt tiền. Năm 2010, quỹ BHYT thanh toán chi phí cho trên 102 triệu lượt người bệnh có thẻ BHYT với chi phí trên 19 nghìn tỷ đồng thì đến năm 2013 quỹ BHYT đã chi trả cho trên 131 triệu lượt người khám, chữa bệnh BHYT với số chi trên 42 nghìn tỷ đồng, trong đó có hàng chục triệu người nghèo, người có công với nước, người mắc bệnh hiểm nghèo được chữa bệnh, ổn định cuộc sống trong quá trình điều trị.

Tiếp tục khắc phục những tồn tại, hoàn thiện chính sách, hướng tới BHYT toàn dân

Sau 5 năm Luật BHYT được thực hiện và đi vào cuộc sống, tuy đã đạt được một số kết quả nhất định, nhưng trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách BHYT cũng còn tồn tại một số hạn chế, bất cập như: Ý thức tự giác tham gia BHYT của một bộ phận người dân chưa cao, tính tuân thủ pháp luật về BHYT tại một số DN, đặc biệt là DN tư nhân còn thấp, tỷ lệ tham gia của nhóm đối tượng này mới đạt 55%. Còn nhiều đơn vị trốn đóng, nợ đóng BHYT, làm ảnh hưởng tới quyền lợi của NLĐ; Quy định về điều kiện tham gia BHYT tự nguyện chưa hợp lý dẫn đến tình trạng lựa chọn ngược khi tham gia BHYT, làm giảm tính chia sẻ cộng đồng của người dân và tạo thêm gánh nặng cho quỹ BHYT; Cơ chế quản lý giá thuốc chữa bệnh chưa đạt hiệu quả như mong muốn, việc đấu thầu thuốc, vật tư y tế còn phân tán, khó kiểm soát, ngay trên địa bàn một tỉnh cũng có hàng chục hội đồng đấu thầu thuốc dẫn đến có sự chênh lệch về giá của cùng một loại thuốc trên cùng địa phương; Việc xây dựng giá dịch vụ y tế mới chưa phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Một số địa phương có điều kiện kinh tế-xã hội còn khó khăn, thu nhập của người dân còn thấp, quỹ BHYT luôn trong tình trạng bội chi nhưng đa số các dịch vụ được phê duyệt bằng hoặc cao hơn 90% mức giá tối đa của khung giá do liên bộ ban hành; Tình trạng lạm dụng quỹ BHYT vẫn chưa được khắc phục triệt để. Đặc biệt, thời gian gần đây, cơ quan chức năng đã phát hiện một số cơ sở KCB có biểu hiện rõ nét việc trục lợi quỹ BHYT…

Để chính sách BHYT ngày càng hoàn thiện, phục vụ người dân ngày một tốt hơn, BHXH Việt Nam đề nghị: Các cấp Đảng và chính quyền địa phương cần quan tâm hơn nữa đến chính sách BHYT, tích cực triển khai kế hoạch, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012 - 2020 và Đề án thực hiện lộ trình tiến tới BHYT toàn dân giai đoạn 2012 - 2015 và 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Khẩn trương xây dựng và hoàn thiện các văn bản hướng dẫn Luật BHYT vừa được Quốc hội thông qua, xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện Luật BHYT đồng bộ trên cả nước ngay từ ngày Luật có hiệu lực thi hành (01/01/2015); Nghiên cứu rà soát để sửa đổi, bổ sung danh mục thuốc BHYT, xây dựng gói dịch vụ y tế cơ bản phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam và khả năng thanh toán của quỹ BHYT; Khẩn trương triển khai thực hiện thí điểm đấu thầu thuốc tập trung ở Trung ương và ở cấp tỉnh để từng bước quản lý giá thuốc thống nhất trên cả nước; Xây dựng và ban hành đầy đủ các quy trình chuyên môn, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị chuẩn nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người bệnh và kiểm soát chi phí, hạn chế tình trạng lạm dụng dịch vụ khám, chữa bệnh; Tăng cường đầu tư, phát triển mạng lưới khám, chữa bệnh tuyến cơ sở, đưa khám, chữa bệnh BHYT đến gần dân và bảo đảm quyền lợi người tham gia BHYT

Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn cần tiếp tục khắc phục nhưng BHXH Việt Nam tin tưởng rằng: với sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, Nhà nước; sự phối hợp chặt chẽ trong chỉ đạo, điều hành của các Bộ, Ngành và địa phương đặc biệt là Bộ Y tế và Bộ Tài chính,… chính sách BHYT sẽ ngày càng phát triển và phát triển bền vững, từ đó sẽ sớm tiến tới BHYT toàn dân theo đúng Đề án thực hiện Lộ trình BHYT toàn dân giai đoạn 2012 - 2015 và 2020 đã được Thủ tướng phê duyệt, để công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân ngày càng tốt hơn.

TS.Phạm Lương Sơn- Trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT