Nghị định 27 vừa được Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định chi tiết về một số điều của bộ Luật Lao động liên quan đến người giúp việc gia đình sẽ có hiệu lực từ ngày 25/5 tới. Theo quy định, giữa người sử dụng lao động - người lao động giúp việc gia đình phải ký kết hợp đồng, nội dung ghi rõ thỏa thuận về tiền lương, điều kiện ăn ở của người giúp việc, trách nhiệm của lao động…;tiền lương bao gồm cả chi phí ăn ở của người giúp việc gia đình do hai bên thỏa thuận nhưng không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng; được trả thêm tiền lương nếu làm ngoài thời gian trong hợp đồng hay ngày lễ, tết; được chi trả thêm một khoản tiền tương đương với mức đóng BHXH, BHYT để tự đóng... Ngoài ra, thời gian làm việc - nghỉ ngơi được quy định được nghỉ ít nhất 8 tiếng/ngày, trong đó có 6 giờ nghỉ liên tục; nghỉ bình quân ít nhất 4 ngày/tháng...

Đây là những bước tiến đáng mừng trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động và đưa giúp việc gia đình trở thành một nghề chính thức trong xã hội. Tuy nhiên, nhiều gia chủ tỏ ra băn khoăn về một số quy định, nhất là về thời gian nghỉ ngơi của người giúp việc. Chị Nguyễn Thị Kim Dung (Phường Lý Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, HN) cho biết, ngoài chi phí ăn ở, quần áo, tàu xe và tiền thuốc khi người giúp việc ở nhà chị bị ốm, thì mỗi tháng chị trả cho người giúp việc 3 triệu đồng. So với quy định, mức ưu đãi này đã cao hơn. Tuy nhiên, nếu phải trả thêm tiền cho người giúp việc đóng BHXH, BHYT, chi phí phải trả thêm hàng tháng sẽ bị đội lên rất nhiều. Đồng thời, việc quy định thời gian nghỉ mỗi tuần của người giúp việc sẽ gián tiếp gây khó khăn cho gia chủ. Bên cạnh đó, trong Nghị định quy định thử việc trong 6 ngày là quá ngắn, giữa gia chủ và người giúp việc chưa hiểu rõ về nhau mà đã ký hợp đồng là khó. Chị Nguyễn Thị Kim Dung nói: “Bản thân người giúp việc họ đi làm là để giúp việc cho gia chủ. Chúng tôi thuê người giúp việc là cũng muốn mình đỡ đần được công việc trong nhà. Tuy nhiên, quy định giúp việc nghỉ ít nhất mỗi tháng 4 ngày, thì ví dụ thứ 7, chủ nhật, muốn dành thời gian cho con cái thì họ nghỉ, thì mình lại phải làm tất cả công việc từ cơm nước, lau dọn như thế thì rất mệt. Thuê giúp việc mà những ngày nghỉ lại không được nghỉ ngơi thì tính chất công việc không còn nữa”.

Khá điềm đạm khi nghe thông tin này, chị Nguyễn Thu Thủy (CT2B Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội) khẳng định, về cơ bản chị ủng hộ Nghị định 27 vì: "Gia đình tôi hầu như đã đảm bảo được các quyền lợi cho người giúp việc theo quy định, chỉ thiếu mỗi hợp đồng lao động. Cụ thể, lương NGV là 3,2 triệu đồng/tháng, bao ăn ở, 1 tháng về quê 4 ngày; ốm đau vặt tôi đưa đi viện và lo tiền thuốc, có tháng lương thứ 13... Tuy nhiên, người giúp việc của gia đình tôi, bà Nguyễn Thị Hiền (Thái Bình) hiện đã 55 tuổi, NGV nhà tôi không còn ở độ tuổi lao động để ký HĐLĐ, không thể mua BHXH, vậy chúng tôi có vi phạm pháp luật không?". Nhiều chủ nhà khác cho biết, việc thuê người giúp việc cần phải có HĐLĐ. Nếu việc ký HĐLĐ được thực hiện, người thuê có thể biết nhà cửa, nơi ở, quê quán sẽ tốt hơn nhiều, không phải lúc nào cũng đề phòng người giúp việc như lâu nay.

Ở tâm trạng người giúp việc, bà Nguyễn Thị Minh và hàng chục phụ nữ làm nghề GVGĐ ở 24T2 (Trung Hòa, Nhân Chính, Hà Nội) vui lắm. Họ cho biết thường phải làm việc bất kể giờ giấc, bị mắng mỏ mà không rõ lý do... Tuy nhiên, khi nói tới ký HĐLĐ để chính người giúp việc cũng không được bất thình lình nghỉ "về cấy lúa" hay "về ăn giỗ" nữa thì bà Minh lại ngại ngần: "Nghe thì vậy, nhưng không biết gia đình họ có thực hiện không. Tôi cũng mới nói bóng gió với vợ chồng cô chủ nhưng họ đã gạt phắt đi, còn nói phiền hà, bác muốn tăng lương thì cứ nói, sao ký cọt HĐLĐ làm gì cho mệt". Chị Võ Thị Thủy (47 tuổi, quê Quảng Nam), giúp việc cho một gia đình tại Đà Nẵng, cho biết, chị đã giúp việc cho 2 gia đình. Chị làm nhiều công việc khác nhau như trông trẻ, chăm người già ốm đau, đưa đón trẻ đi học, nấu cơm, dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ, đi chợ, đấm lưng cho bà cụ... Một ngày làm việc của chị thường bắt đầu từ tờ mờ sáng và khi gia chủ đi ngủ, chị mới xong công việc của mình. Công việc chủ yếu là thỏa thuận miệng. Nếu bây giờ mà được đảm bảo quyền lợi, ký HĐLĐ thì mừng biết mấy.

Theo Nghị định 27, UBND xã phường là đơn vị có trách nhiệm thực hiện nghị định này. Tuy vậy, không ít ý kiến tỏ ra lo ngại khi triển khai. Bà Phan Thị Hải Yến, Phó Chủ tịch Phường Trung Hòa, (Cầu Giấy,Hà Nội) cho hay: "Lâu nay phường hoàn toàn không quản lý vấn đề này, không biết trên địa bàn có bao nhiêu GVGĐ. Giờ nếu có nghị định thì phải thực hiện thôi, nhưng thực hiện thế nào thì phường chưa biết vì chưa thấy công văn chỉ đạo hay hướng dẫn". Trong khi đó, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch phường Tứ Liên (Tây Hồ, Hà Nội) cho rằng: "Phường chỉ tiến hành quản lý đối tượng người giúp việc có đăng ký tạm trú tạm vắng. Nếu gia đình có người giúp việc mà không đăng ký tạm trú tạm vắng thì phường cũng đành chịu. Trước đây khi công an phường vào kiểm tra, gia chủ chỉ khai là người thân trong nhà lên chơi. Giờ có nghị định quy định cụ thể việc ký kết hợp đồng phải báo cáo với phường xã... để quản lý, nhưng nếu họ từ chối phối hợp thì lấy chế tài nào để xử lý? Nếu giờ thực hiện quản lý nhóm lao động này theo tinh thần Nghị định 27 thì chúng tôi cần phải có hướng dẫn cụ thể".

Theo bà Ngô Thị Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Giới, Gia đình và Phát triển (một tổ chức đã tích cực vận động cho quyền của lao động giúp việc gia đình), Nghị định 27 ra đời là bước ngoặt lớn nhằm đảm bảo quyền lợi cũng như công nhận giúp việc gia đình là một nghề. Song nhiều quy định tại Nghị định còn chung chung, không chỉ làm khó cho người sử dụng lao động mà còn khiến cơ quan quản lý gặp lúng túng, như chủ nhà phải ký hợp đồng với người lao động và thông báo với chính quyền sở tại, nếu không ký kết hợp đồng bằng văn bản sẽ bị phạt hành chính. Nghị định lại không nêu rõ ai là người kiểm tra, giám sát nên rất khó có thể kiểm soát và đưa quy định này vào thực tiễn. “Việc gia chủ phải trả một phần cùng với lương để người lao động tự mua BHXH, BHYT, nếu chúng ta chỉ quy định, nói thế thôi thì sẽ không bao giờ thực hiện được. Bởi bản thân gia đình họ đang rất nghèo, thiếu tiền. Họ có tiền sẽ chi dùng ngay chứ không nghĩ tới việc mua BHXH, BHYT để được hưởng chế độ. Vì thế trong vấn đề này cần sự hướng dẫn rất cụ thể của cơ quan quản lý nhà nước” - bà Ngô Thị Ngọc Anh kiến nghị.

Nghị định 27 của Chính phủ ra đời là bước tiến lớn nhằm đảm bảo quyền lợi cho người giúp việc, tránh được những rủi ro như người giúp việc bị gia chủ hành hạ, coi như người ở... Song nếu không có các chế tài cụ thể, cơ chế giám sát thì khó đi vào thực tiễn. Người dân mong chờ Nghị định này sẽ không bị buông lỏng giống như quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng, quy định phạt 1 triệu đồng nếu vợ chửi chồng hoặc chồng chửi vợ, cấm nghe điện thoại tại cây xăng!

Bà Nguyễn Thị Diệu Hồng, chuyên viên, Bộ LĐ-TB&XH: Quyền lợi đi đôi với trách nhiệm

Nghị định 27 rất tích cực, giúp người sử dụng lao động và người giúp việc có cái nhìn đúng, xem GVGĐ là một nghề. Chỉ khi hai bên chịu thừa nhận nhau thì mới cải thiện được mối quan hệ trong lĩnh vực lao động, việc làm được xem là có nhiều nhạy cảm này. Nghị định 27 ra đời một lần nữa khẳng định GVGĐ là một nghề đã được Nhà nước thừa nhận công khai. Vì được pháp luật điều chỉnh nên quyền lợi của cả người NGV và người sử dụng đều sẽ được bảo vệ. Nghị định là đúng đắn, vấn đề là người sử dụng lao động và NGV cũng cần nhìn nhận chính sách này thật khách quan. NGV muốn được pháp luật bảo vệ cần phải tuân thủ Bộ luật Lao động, phải xem công việc mình làm là một nghề. Khi đã xem nó là một nghề thì phải làm việc chuyên nghiệp, không nên có thái độ thích thì làm, không thích thì thôi. Bản thân NGV cũng cần phải hiểu rằng, không thể có quyền lợi khi chưa hoàn thành tốt trách nhiệm của mình. Về phía người sử dụng lao động cần chấp hành luật, tuy nhiên cũng cần phải có những thông cảm với NGV để tạo một môi trường làm việc thân thiện. Thông thường nghị định mới ra đời sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai, vì vậy Bộ LĐTBXH sẽ phối hợp các bộ, ngành có liên quan ban hành các thông tư hướng dẫn kèm theo hướng dẫn người dân, đơn vị quản lý trong việc thực hiện. Đặc biệt, sẽ có hướng dẫn cụ thể về cách thức xử lý nếu có cá nhân, tổ chức vi phạm luật.

Theo VOV, Dân Việt