Ngồi quanh một chiếc bàn ăn, 6 công nhân bàn bạc về kế hoạch đình công. 5 trong số đó là phụ nữ và họ nằm trong số vài trăm công nhân tham gia vào cuộc biểu tình tại nhà máy đồ chơi. Từ giữa tháng 4 đến nay, họ ngủ trên sàn nhà, bất chấp chuột và muỗi. Tất cả chỉ vì mục đích đòi ông chủ bồi thường số tiền xứng đáng trước khi đóng cửa nhà máy. Họ là những người nhập cư từ nông thôn vào thành phố đang rất giận dữ và quyết tâm sẽ không nhượng bộ.

Khoảng 30% hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc được sản xuất ra ở Quảng Đông. Tại đây, nữ giới thường chiếm ưu thế trong các dây chuyền sản xuất thâm dụng lao động. Những người phụ nữ nông thôn được thuê vì họ là những người dễ bảo,khéo léo và không ngại làm những công việc tỉ mỉ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, lực lượng lao động của Quảng Đông đã biến đổi. Nguồn cung lao động giá rẻ có tay nghề thấp vốn được coi là vô hạn đã bắt đầu cạn kiệt. Giờ đây, các chủ sử dụng nhà máy đang phải “cầu xin” các lao động nữ ở lại. Trong khi đó, bộ phận lao động nhập cư đã có trình độ học vấn cao hơn và do đó ý thức nhiều hơn về quyền lợi của họ. Trong các nhà máy sử dụng nhiều lao động, ấn tượng cho rằng các lao động nữ rất thụ động đang dần biến mất.

Trong suốt 3 thập kỷ vừa qua, làn sóng di cư của hàng chục triệu phụ nữ từ miền quê đến các nhà máy ở Quảng Đông và các tỉnh duyên hải khác khiến quan điểm về xã hội Trung Quốc thay đổi hoàn toàn. Mặc dù điều kiện làm việc trong các nhà máy là rất khắc nghiệt (không an toàn, giờ làm việc kéo dài, giờ giải lao cũng như thời gian nghỉ thai sản ngắn ngủi), đối với rất nhiều phụ nữ nông thôn, họ đã được giải phóng và tiếp thêm sức mạnh. Nhà báo người Mỹ Leslie Chang đã trải qua 3 năm làm việc với các công nhân nữ ở Đông Quản – một thành phố nằm gần Thâm Quyến. Trong một cuốn sách được xuất bản năm 2008, Chang cho rằng so với nam giới, các lao động nữ mà cô bắt gặp rất có chí tiến thủ và luôn khao khát thay đổi cuộc đời.

Mặc dù trình độ học vấn không cao bằng nam giới, khoảng cách chênh lệch giữa nam giới và nữ giới đang ngày càng được thu hẹp. Quan trọng hơn, các đặc điểm của dân số Trung Quốc cũng đang thay đổi theo chiều hướng có lợi cho nữ giới. Tình trạng lao động thiếu hụt trong nửa sau của thế kỷ vừa qua khiến lương tăng lên và buộc các nhà máy phải cải thiện điều kiện lao động. Đình công ngày càng phổ biến. Các cuộc đình công trong năm 2010 đã ảnh hưởng đến nhà máy Honda ở Quảng Đông và trở thành lực đẩy cho phong trào đình công. Tình trạng hỗn loạn ở đây buộc các chủ sử dụng lao động phải nhượng bộ và tạo ra tiền lệ. Tại nhà máy sản xuất đồ chơi ở Thâm Quyến, các công nhân đã chọn ra 5 đại diện đứng ra thương lượng với ban giám đốc. 3 trong số đó là nữ giới.

Theo China Labour Bulletin, một tổ chức phi chính phủ có trụ sở đặt tại Hồng Kông, khoảng 1/5 các cuộc đình công ở Quảng Đông kể từ đầu năm đến nay xảy ra ở các nhà máy và nơi làm việc có nữ giới chiếm đa số. Nữ giới cũng rất tích cực tuyên truyền thông tin trên mạng. Một số nhà máy phải đối mặt với tình trạng khan hiếm lao động nghiêm trọng đến nỗi họ phải thuê nam nhân công cho các dây chuyền sản xuất vốn chỉ dành cho nữ giới. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các công nhân nữ bỏ cuộc và trở về quê nhà. Nhiều công nhân hiện ở độ tuổi 30 – 40 và đã làm việc ở nhà máy được 20 năm. Họ đã quen với cuộc sống thành thị và con cái của họ không biết gì về cuộc sống ở nông thôn. “Chúng tôi không thể làm ruộng, chúng tôi không thể quay trở về”.

Theo NLĐO