Việt Nam bước vào quá trình già hóa dân số từ năm 2011 và là quốc gia có tốc độ già hóa nhanh trên thế giới. Tuổi thọ của người Việt Nam tăng gấp 1,5 lần mức gia tăng tuổi thọ trung bình trên thế giới. Tuy nhiên, tuổi thọ khỏe mạnh lại chưa cao, trung bình mỗi người cao tuổi phải chịu 14 năm bệnh tật trong cuộc sống và 95% số người cao tuổi có bệnh (một người mắc 2,69 bệnh), chủ yếu là các bệnh mãn tính như tim mạch, huyết áp, đái tháo đường... Phần lớn người cao tuổi có đời sống hết sức khó khăn, sống dựa vào sự chăm sóc của xã hội, con cháu hoặc tự làm việc mà không có tích lũy. Trong khi đó, chỉ 30% số người cao tuổi có lương hưu hoặc trợ cấp từ ngân sách nhà nước; 30% số người cao tuổi không có BHYT.

Thời gian qua, tỷ lệ bao phủ lương hưu đối với người cao tuổi không cải thiện nhiều, đối tượng thụ hưởng tăng nhưng tốc độ già hóa dân số của Việt Nam nhanh, cho nên tỷ lệ người cao tuổi có lương hưu đang có xu hướng giảm. Tính đến năm 2014, có khoảng 1,586 triệu người cao tuổi được hưởng chính sách trợ cấp xã hội (lương hưu xã hội), trong đó có 97.000 người ở độ tuổi 60 - 79; nhóm từ 80 tuổi trở lên là trên 1,48 triệu; khoảng 02 triệu người trong số 2,1 triệu người hưởng BHXH là người cao tuổi...

Việc đổi mới chính sách lương hưu xã hội đặt ra cấp thiết hơn bao giờ hết. Trong đó, việc xây dựng hệ thống hưu trí toàn diện đa tầng bao gồm hưu trí nhà nước, hưu trí tư nhân, hưu trí xã hội và xây dựng hệ thống BHXH và chăm sóc xã hội hiệu quả là chiến lược quan trọng để ứng phó với tình trạng già hóa dân số ở Việt Nam trong tương lai. Liên quan tới vấn đề này, Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) Trần Thị Thúy Nga cho biết, một trong những định hướng cải cách chính sách lương hưu trong thời gian tới là mở rộng diện bao phủ, bao gồm cả hình thức bắt buộc và tự nguyện. Cụ thể, mở rộng diện bao phủ lương hưu cho người cao tuổi, khuyến khích các hình thức tự tiết kiệm, tham gia quỹ hưu trí, mua sản phẩm bảo hiểm nhân thọ… Mục tiêu đặt ra là đến năm 2020, có 50% số người lao động tham gia BHXH. Bên cạnh đó, sẽ có các giải pháp để cải thiện mức hưởng lương hưu, mà trước hết, Luật BHXH (sửa đổi) chính thức có hiệu lực sẽ nâng dần mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH; đồng thời tiến tới xây dựng hệ thống lương đa trụ cột, tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung.