Theo ông Phạm Mai, Giám đốc BHXH tỉnh Bình Định, nguyên nhân nợ BHXH mà các DN thường đưa ra là do kinh tế khó khăn, làm ăn thua lỗ, không có lãi hoặc hàng hóa không tiêu thụ được. Ông Trương Khánh Phong, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Trương Võ, DN nợ BHXH tỉnh Bình Định từ tháng 1/2011 đến nay, với số tiền hơn 900 triệu đồng, phân trần: “Chúng tôi không muốn nợ BHXH để làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ. Nhưng hơn 2 năm nay, do tác động cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu khiến việc sản xuất DN bị ngưng trợ do không có đơn đặt hàng dẫn tới nguồn thu sụt giảm và thua lỗ. Đơn vị BHXH tỉnh cần tạo điều kiện cho DN, để chúng tôi tháo gỡ khó khăn, trả nợ từng bước...”.

Ông Huỳnh Đức Hùng, Trưởng phòng thu BHXH tỉnh Bình Định, thì cho rằng: “DN làm ăn thua lỗ nên việc đóng BHXH chậm trễ còn chấp nhận và thông cảm được. Đáng nói hơn, có nhiều DN ăn nên làm ra nhưng vẫn cố tình chây ỳ không đóng BH theo đúng quy định. Hằng tháng cán bộ thu BHXH đơn vị thường xuyên tổ chức đối thoại với DN và đẩy mạnh công tác đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị thực hiện tốt các quy định pháp luật về BHXH… nhưng có DN làm ăn được vẫn cố tình phớt lờ”.

Từ ngày 10/10/2013, theo quy định tại Nghị định 95/2013 của Thủ tướng Chính phủ về xử lý hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH với hành vi chậm đóng BHXH sẽ bị phạt tới 75 triệu đồng. Mặc dù mức phạt này đã tăng hơn so với mức cũ, nhưng vẫn chưa đủ sức răn đe đối với các DN, nhất là đối với những DN có số nợ lên con số “tiền tỉ”.

Ông Hùng đặt vấn đề: “Các cơ quan thuế thu tốt là nhờ có chức năng thanh tra, xử phạt. Trong khi đó, cơ quan BHXH chỉ có chức năng kiểm tra. Vì vậy, tính răn đe đối với những DN chây ỳ đóng BHXH còn hạn chế”.

“DN nợ BHXH đồng nghĩa với việc DN chiếm đoạt quyền lợi NLĐ. Bởi khi DN nợ BHXH thì các chế độ ngắn hạn như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, BH thất nghiệp… của NLĐ sẽ không được giải quyết các chế độ”, ông Mai phân tích.

Cán bộ phòng thu BHXH tỉnh làm việc với Công ty cổ phần Thương mại sản xuất Khải Vy Quy Nhơn về việc nợ đọng BHXH, BHYT

Tính đến ngày 31/10/2013, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT (bao gồm cả BH thất nghiệp) trên địa bàn tỉnh là hơn 132 tỉ đồng. Số nợ đọng BHXH lớn, kéo dài buộc BHXH tỉnh phải kiện ra tòa cũng gia tăng đáng kể. Nếu năm 2012, khởi kiện 4 DN thì trong 10 tháng đầu năm 2013, BHXH tỉnh đã chính thức gửi đơn cho TAND TP Quy Nhơn khởi kiện 7 DN. Tuy nhiên, nhiều DN sau khi BHXH tỉnh khởi kiện ra tòa hoặc không thi hành hoặc thi hành theo kiểu nhỏ giọt và tiếp tục nợ. Điển hình như Xí nghiệp tư doanh Nam Bình, bị khởi kiện tháng 7/2013 với số tiền nợ 200 triệu đồng, nhưng đến nay vẫn tiếp tục nợ với số tiền lớn hơn gấp đôi: 476 triệu đồng.

Ông Huỳnh Đức Hùng, Trưởng phòng thu BHXH tỉnh, than phiền: “Để tòa chấp nhận đơn kiện đã khó, kết thúc xét xử buộc DN phải thi hành án đóng BHXH, trả nợ cho người lao động còn khó hơn. Thậm chí, đã có DN tòa xét xử xong, đến khi thi hành án thì cơ quan thi hành án trả lại hồ sơ vì đơn vị, DN này không còn khả năng chi trả. Ngoài ra, do nhận thức về trách nhiệm và quyền lợi tham gia BHXH bắt buộc của người sử dụng lao động còn hạn chế hoặc cố tình không đóng hoặc chỉ đóng cho một số người trong bộ khung quản lý của đơn vị để giảm chi phí, thu lợi nhuận nhiều hơn”.

Việc nhiều DN còn nợ đóng BHXH, BHYT là không chỉ vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT mà còn làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của NLĐ và công tác quản lý thu, chi của cơ quan BHXH. Nếu không tìm cách tháo gỡ, thu nợ BHXH thì NLĐ vô cùng thiệt thòi.

Theo CAND Online