PV: Trước hết, xin bà cho biết những chủ trương của Đảng cũng như quy định của Nhà nước ta về BHYT học sinh, sinh viên và kết quả thực hiện trong thời gian qua?

Bà Đinh Mai Hạnh:

Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012- 2020 đã nêu rõ quan điểm chỉ đạo về phát triển BHYT HSSV: cần mở rộng chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với một số nhóm tham gia các loại hình BHXH, BHYT, trong đó có HSSV. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT (có hiệu lực từ 1/1/2015) quy định nhiệm vụ phát triển BHYT HSSV cho cả ngành GD-ĐT, chính quyền các cấp... Trong Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 2/4/2015 về tăng cường thực hiện chính sách BHXH và BHYT, Chính phủ cũng chỉ rõ Bộ GD-ĐT chủ trì phối hợp Bộ Y tế, BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện mở rộng BHYT HSSV, đảm bảo đạt 100% HSSV tham gia BHYT. Quyết định số 1167/QĐ-TTg ngày 28/6/2016 về việc điều chỉnh giao chỉ tiêu thực hiện BHYT giai đoạn 2016 -2020, Thủ tướng Chính phủ quán triệt phải đẩy mạnh thực hiện BHYT HSSV. Như vậy, từ định hướng chỉ đạo tới cơ sở pháp lý BHYT HSSV đã được Đảng, Nhà nước ban hành đầy đủ, thể hiện sự nhất quán trong chủ trương thực hiện chính sách này.

Công tác tuyên truyền là một trong những giải pháp quan trọng tăng diện bao phủ BHYT (Ảnh: Phạm Chính)

Trong những năm vừa qua, ngành BHXH đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc triển khai BHYT học sinh sinh viên. Theo thống kê của BHXH Việt Nam, số lượng HSSV tham gia BHYT tăng đáng kể qua các năm. Năm học 2016 - 2017 số HSSV tham gia BHYT đạt khoảng 92,5%, tương đương 15,9 triệu em học sinh đã tham gia; năm học 2017 - 2018 số HSSV tham gia BHYT đạt khoảng 93,5%, tương đương 16,5 triệu em đã tham gia; năm học 2018 - 2019 số HSSV tham gia BHYT đạt khoảng 94,2%, tương đương 17 triệu em đã tham gia.

Hằng năm, BHXH Việt Nam đã kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo toàn ngành thực hiện tốt công tác thu và cấp thẻ BHYT HSSV. BHXH cấp tỉnh và cấp huyện đều chủ động tiến hành ký kết chương trình phối hợp với Ngành Giáo dục cùng cấp, ban hành Kế hoạch phối hợp, thành lập Ban chỉ đạo, ban hành Công văn liên ngành hướng dẫn tổ chức thực hiện, xây dựng và giao chỉ tiêu phấn đấu cụ thể tới các trường học trên địa bàn, tổ chức sơ kết, đánh giá đề ra những giải pháp thực hiện trong thời gian tới.

PV: Xin bà cho biết việc vận động lực lượng HSSV tham gia đầy đủ BHYT có ý nghĩa quan trọng như thế nào trong bối cảnh hiện nay? Đặc biệt là đối tượng sinh viên sắp tốt nghiệp và chuẩn bị tham gia thị trường lao động?

Bà Đinh Mai Hạnh:

BHYT toàn dân là chính sách xã hội mang ý nghĩa nhân đạo và có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc được Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm. Thực tế việc tham gia BHYT đã mang lại rất nhiều lợi ích thiết thực cho người dân, nhất là các gia đình có mức thu nhập thấp khi chẳng may đau ốm, bệnh tật; là cách tốt nhất để mọi người giúp nhau chia sẻ rủi ro khi bị ốm đau, bệnh tật, tai nạn; đóng tiền mua thẻ BHYT là cách đóng góp khi lành, để dành khi ốm. BHYT chi trả phần lớn chi phí khám bệnh, xét nghiệm, thuốc men cho người có thẻ BHYT khi đi khám bệnh, chữa bệnh theo đúng quy định.

Đối với BHYT HSSV, Đảng và Chính phủ cũng rất quan tâm hỗ trợ đóng một phần, kịp thời sửa đổi, bổ sung những bất cập như: Nghị định số 146/2018/NĐ-CP ngày 17/10/2018 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT thì học sinh lớp 12 thẻ BHYT có giá trị sử dụng đến hết ngày 30 tháng 9 của năm đó; đối với HSSV năm cuối của khóa học, thẻ BHYT có giá trị sử dụng đến ngày cuối của tháng kết thúc khóa học đã khắc phục tồn tại trước đây quy định học sinh lớp 12 thẻ BHYT có giá trị sử dụng chỉ đến hết năm học (30/5), do vậy giúp các em không bị gián đoạn thời gian tham gia BHYT khi vào học chuyên nghiệp hoặc tham gia thị trường lao động.

Ý nghĩa của việc HSSV tham gia đầy đủ BHYT:

- Tham gia BHYT góp phần chăm lo sức khỏe của HSSV thế hệ trẻ của đất nước, nhằm đạt mục tiêu giáo dục toàn diện về thể và chất, là mối quan tâm lớn của Đảng, Nhà nước, gia đình và toàn xã hội.

- HSSV là đối tượng tập trung, dễ quản lý và huy động tham gia BHYT hơn các đối tượng khác. Do vậy, nếu không làm tốt BHYT HSSV thì khó thành công lộ trình BHYT toàn dân.

- BHYT HSSV không chỉ có ý nghĩa về chăm sóc sức khỏe cho các em, giúp gia đình các em yên tâm hơn đối với con em mình, mà còn mang những giá trị xã hội, giáo dục tính cộng đồng, chấp hành chính sách pháp luật Nhà nước, bảo đảm an sinh xã hội.

- Đặc biệt đối với sinh viên sắp tốt nghiệp ra trường chuẩn bị tham gia thị trường lao động: Việc các em tham gia đầy đủ BHYT trước tiên bảo vệ chính các em chẳng may ốm đau, bệnh tật hay tai nạn; Giáo dục các em có ý thức tham gia BHYT, BHXH, thực hiện nghiêm các chính sách của đảng và nhà nước về chế độ BHYT, BHXH cho bản thân và cho người lao động.

PV: Theo bà, công tác vận động HSSV tham gia BHYT còn gặp những khó khăn hay thuận lợi gì?

Bà Đinh Mai Hạnh:

Năm học 2018 - 2019 số HSSV tham gia BHYT đạt khoảng 94%, tương đương 17 triệu em đã tham gia, hiện chỉ còn khoảng 1,3 triệu HSSV chưa tham gia BHYT.

Công tác phối hợp giữa ngành BHXH với Ngành Giáo dục ngày càng chặt chẽ, xây dựng Kế hoạch phối hợp, thành lập Ban chỉ đạo, ban hành Công văn liên ngành hướng dẫn tổ chức thực hiện BHYT HSSV, có tổ chức sơ kết, đánh giá công tác BHYT HSSV, có những giải pháp thực hiện hiệu quả.

Công tác truyền thông về BHYT HSSV với nội dung, hình thức ngày càng phong phú hơn.

Mặc dù vậy, BHYT HSSV cũng còn gặp không ít khó khăn cần tiếp tục tháo gỡ như:

- Mặc dù nhóm HSSV đã được quy định là nhóm bắt buộc tham gia BHYT, nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp chế tài xử lý cụ thể đối với những HSSV không tham gia. Do đó các cơ sở giáo dục vẫn chưa có biện pháp ràng buộc học sinh, sinh viên tham gia BHYT dẫn đến tỷ lệ tham gia BHYT còn chưa đồng đều tại một số địa phương.

- Đặc biệt là sinh viên các trường đại học, cao đẳng và dạy nghề chưa tích cực tham gia BHYT (chủ yếu chỉ tham gia năm thứ nhất) do nhận thức của một bộ phận HSSV về BHYT chưa đúng về giá trị của BHYT, cho rằng BHYT chưa mang lại lợi ích trong khám chữa bệnh, chủ quan nghĩ mình chẳng bao giờ ốm đau, bệnh tật.

- Điều kiện hoàn cảnh kinh tế của nhiều hộ gia đình ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, gia đình đông con, có hoàn cảnh khó khăn có con em là HSSV không có tiền mua BHYT.

- Năm học 2018 - 2019, do mức lương cơ sở từ ngày 1/7/2018 điều chỉnh tăng từ 1.300.000 đồng lên 1.390.000 đồng/tháng nên mức đóng BHYT của nhóm HS, SV tiếp tục có sự điều tăng thêm từ 40.950 đồng/tháng lên 43.785 đồng/tháng và theo lộ trình tháng 7/2019 mức lương cơ sở sẽ tăng lên 1.490.000 đồng/tháng. Mức tăng tuy không nhiều, nhưng cũng làm tăng thêm khó khăn đối với những gia đình có thu nhập thấp, đông con đi học.

- Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHYT HSSV ở một số nhà trường còn hạn chế, chưa được quan tâm đúng mức. Tại một số cơ sở giáo dục chỉ liệt kê số tiền đóng BHYT HSSV vào các khoản thu đầu năm học mà thiếu đi công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật BHYT cho HSSV.

- Một số địa phương chưa thực hiện tốt công tác phối hợp giữa hai ngành BHXH và GD-ĐT trong việc triển khai BHYT học sinh, sinh viên. Một số Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và đào tạo chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm chỉ đạo triển khai BHYT học sinh tại các nhà trường, chưa quan tâm thích đáng đến công tác y tế trường học.

PV: Để đạt mục tiêu bao phủ 100% HSSV tham gia BHYT, thời gian tới cấn triển khai những giải pháp như thế nào, thưa bà?

Bà Đinh Mai Hạnh:

Để sớm hoàn thành mục tiêu bao phủ BHYT đến 100% học sinh, sinh viên, BHXH Việt Nam đã đề ra nhiều giải pháp yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố chủ động thực hiện, đồng thời cũng đề nghị sự vào cuộc mạnh mẽ và trách nhiệm hơn nữa của các cơ quan liên quan. Theo đó, BHXH các địa phương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ngành Giáo dục và Đào tạo thực hiện một số nội dung:

- Giao chỉ tiêu tỷ lệ tham gia BHYT của HSSV cho từng cơ sở giáo dục; là tiêu chí đánh giá phân loại tổ chức cơ sở Đảng, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị và việc chấp hành pháp luật của học sinh, sinh viên.

- Thực hiện thu BHYT HSSV đảm bảo theo đúng quy định: đối với sinh viên mới nhập học, học sinh chuyển cấp, mới vào lớp 1 thực hiện thu BHYT HSSV của những tháng còn lại năm 2019; Đối với HSSV đã thực hiện thu theo năm tài chính thì tiếp tục thực hiện thu BHYT của năm 2020 vào cuối năm 2019; cơ sở giáo dục thu tiền đóng của HSSV theo phương thức linh hoạt 3 tháng hoặc 6 tháng hoặc một năm một lần nộp vào quỹ BHYT.

- Kịp thời xét duyệt và trích, chuyển kinh phí thù lao thu BHYT học sinh, sinh viên cho nhà trường, xác định và chuyển kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu cho các cơ sở giáo dục đủ điều kiện theo quy định.

- Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chính sách, pháp luật BHYT đến HSSV và các bậc phụ huynh thông qua Đoàn Thanh niên, Hội sinh viên, Đội Thiếu niên Tiền phong. Đặc biệt, nhấn mạnh thực hiện BHYT không chỉ là quyền lợi và trách nhiệm công dân của mỗi HSSV mà còn thể hiện ý thức chấp hành pháp luật của những chủ nhân tương lai của đất nước.

- Đồng thời, tiếp tục đề nghị cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương quan tâm, tăng cường chỉ đạo việc thực hiện công tác BHXH, BHYT nói chung và BHYT HSSV nói riêng trên địa bàn. Kiên quyết không khen thưởng đối với các nhà trường nếu chưa hoàn thành tỷ lệ HSSV tham gia BHYT. Cân đối thêm nguồn kinh phí thuộc ngân sách hỗ trợ HSSV tham gia BHYT ngoài phần kinh phí đã được ngân sách Trung ương hỗ trợ./.

PV: Trân trọng cảm ơn bà!