Các khách mời tham gia tọa đàm gồm: Ông Bùi Sĩ Lợi - Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội; Ông Nguyễn Ngọc Phương - Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình; Ông Bùi Ngọc Chương - Ủy viên thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội; Ông Đỗ Văn Sinh - Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế; Ông Đào Việt Ánh - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam; Ông Lê Đình Quảng - Phó trưởng ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam.

Quang cảnh Tọa đàm.

Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, trong 7 tháng đầu năm 2018, toàn Ngành đã giải quyết 69.206 hồ sơ hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng; giải quyết 456.898 người hưởng trợ cấp 1 lần; 5.753.418 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; có 100,16 triệu lượt người khám chữa bệnh BHYT. Số chi BHXH, BHYT, BH thất nghiệp toàn Ngành là 173.082 tỷ đồng, đạt 58,79% kế hoạch cả năm.

Nhiều khó khăn, thách thức

Đạt được một số kết quả khả quan trong thời gian qua, tuy nhiên các ý kiến trao đổi tại buổi tọa đàm nhận định: Công tác tổ chức thực hiện chính sách BHXH còn phải đối mặt với không ít thách thức phía trước.

Ông Bùi Sĩ Lợi đề cập đến 4 thách thức lớn nhất mà cơ quan BHXH phải đối mặt hiện tại và khi thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH: Khó khăn trong mở rộng độ bao phủ BHXH; sự khác nhau giữa chính sách BHXH bắt buộc với 05 chế độ mà chính sách BHXH tự nguyện có 02 chế độ; trách nhiệm của cấp ủy và chính quyền địa phương ở một số nơi chưa cao; người dân vẫn còn một số băn khoăn về chính sách BHXH.

“Đây là 4 thách thức lớn mà tôi cho rằng chúng ta phải sớm khắc phục bằng cả đổi mới chính sách, bằng cả tổ chức triển khai thực hiện, bằng cả chỉ đạo của Đảng về thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW” – ông Bùi Sĩ Lợi nói.

Còn theo đại biểu Nguyễn Ngọc Phương: Qua các đợt giám sát, ở một số địa phương chưa quan tâm đến chế độ, chính sách BHXH cho người lao động, gần như giao khoán cho ngành BHXH. Sự tham gia của các tổ chức khác với vai trò tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân chưa cao. Bên cạnh đó, tốc độ tham gia BHXH của người dân còn chậm.

Từ góc nhìn của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Phó Trưởng Ban quan hệ Lao động Lê Đình Quảng nêu ý kiến: Chính sách BHXH chưa thực sự linh hoạt, hấp dẫn với người lao động; tình trạng doanh nghiệp chậm đóng, nợ đọng BHXH còn diễn ra, ảnh hưởng đền quyền lợi BHXH, làm giảm niềm tin của người lao động với chính sách của Nhà nước. Thu nhập, đời sống của người lao động còn nhiều khó khăn. Trên 55% người lao động có thu nhập chỉ đủ mức chi tiêu hàng tháng, không có tích lũy. Khi dừng hợp đồng lao động, họ buộc phải tính đến việc nhận BHXH một lần. Tiền lương đóng BHXH trên thực tế còn rất thấp, đa số các doanh nghiệp đóng ở mức bằng hoặc trên lương cơ sở một chút, dẫn đến quyền lợi, mức hưởng khi người lao động nghỉ hưu là rất thấp.

Ông Bùi Ngọc Chương - Ủy viên thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội.

Chia sẻ thêm khó khăn, thách thức trong quá trình thực thi chính sách, ông Bùi Ngọc Chương - Ủy viên Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội cho rằng, qua theo dõi, có một số điểm nổi lên trong chính sách BHXH: Nhận thức của một bộ phận nhỏ người dân còn hạn chế; chính sách BH thất nghiệp có mục đích giúp NLĐ được quay trở lại học nghề, để quay trở lại thị trường lao động. Tuy nhiên, chính sách này lại bị lạm dụng, khi nhiều đối tượng đi nhận BH thất nghiệp xong, liền sang đơn vị khác làm. “Đây là vấn đề nhận nhiều ý kiến của cử tri, kể cả người trong bộ máy quản lý cũng hiểu chưa đúng. Từ sau sự việc này, đòi hỏi chúng ta cần lưu ý trong cả nhận thức của NLĐ lẫn cơ quan quản lý trong tuyên truyền, phổ biến chính sách” - ông Bùi Ngọc Chương nhấn mạnh.

Phát triển hệ thống ASXH bền vững, đồng bộ với phát triển KT-XH

Nghị quyết 28-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII là định hướng chỉ đạo toàn diện của Đảng về cải cách chính sách BHXH, khắc phục những hạn chế, tiếp tục thực hiện hiệu quả BHXH – trụ cột chính của an sinh xã hội. Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh thông tin: BHXH Việt Nam đã xây dựng Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết; trong đó chú trọng phối hợp, cùng các Bộ, ngành liên quan chủ động xây dựng chính sách, pháp luật; tập trung truyền thông theo từng nhóm đối tượng; tăng tính tương tác, nâng cao chất lượng phục vụ; tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hướng tới chuyên nghiệp, nâng cao sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp. BHXH Việt Nam sẽ thực hiện lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng từ phía người dân, từ đó có cơ sở tiếp tục cải cách, nâng cao chất lượng phục vụ. Theo ông Đỗ Văn Sinh, một nền an sinh xã hội bền vững, BHXH, BHYT bền vững thì nền kinh tế phải bền vững. Kinh tế có phát triển dân mới có thu nhập, doanh nghiệp mới phát triển, mới có nhiều lao động, không thất nghiệp dẫn đến số người tham gia BHXH sẽ tăng.

Ông Đỗ Văn Sinh - Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế tại cuộc Tọa đàm.

Tán thành với những việc mà ngành BHXH đang triển khai, ông Đỗ Văn Sinh - Ủy viên thường trực, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ xem xét những vấn đề nào có thể triển khai sớm thì nên cho triển khai ngay. Theo đó, cần phát triển hệ thống ASXH bền vững, đồng bộ với phát triển kinh tế - xã hội. Hiện cả nước có khoảng 4 triệu hộ kinh doanh cá thể. Việt Nam có Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa, có chính sách chuyển hộ kinh doanh thành DN, thì đương nhiên 4 triệu hộ này là đối tượng tham gia BHXH. "Chỉ cần 50% số đó chuyển đổi được, thì đồng nghĩa có khoảng 2 triệu DN - chúng ta đạt được mục tiêu phát triển DN. Mỗi hộ chuyển đổi thành DN có 2 người, thì đồng nghĩa với việc có 4 triệu người tham gia BHXH. Do vậy, Chính phủ cần phải triển khai mạnh việc thực hiện Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa" - ông Đỗ Văn Sinh nhấn mạnh.

Cùng với đó, theo ông Đỗ Văn Sinh, dựa vào việc cải cách TTHC và ứng dụng CNTT, các ngành cần phải liên thông dữ liệu với nhau. Việc này cần làm nhanh, bởi hiện vẫn còn khoảng 3 triệu người đang thuộc diện tham gia bắt buộc nhưng không tham gia, vì không kiểm soát được. “Theo tôi, tất cả chủ trương trong Nghị quyết 28-NQ/TW rất đầy đủ, nếu triển khai đồng bộ, thì rõ ràng đây là những giải pháp tốt để đạt được mục tiêu đặt ra”- ông Sinh khẳng định.

Ông Bùi Sĩ Lợi - Phó chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội tại cuộc Tọa đàm.

Theo quan điểm của ông Bùi Sĩ Lợi, cần rà soát lại hệ thống chính sách pháp luật liên quan đến BHXH, sửa Bộ luật Lao động, Sửa Luật Việc làm liên quan đến thất nghiệp, Sửa Luật an toàn vệ sinh lao động liên quan đến chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác giám sát, trong giám sát phải thực hiện hai cơ chế, giám sát phát hiện, đề nghị xử lý và nâng cao tính tuân thủ pháp luật. “Trong giám sát các ĐBQH không chỉ là giám sát mà phải coi như là một tuyên truyền viên hướng dẫn làm sao để hạn chế về một lần chứ cứ vào 600.000 NLĐ ra 600.000 NLĐ thì bao giờ Chính phủ mới đạt được tỷ lệ bao phủ 35% năm 2020? Đó là giải pháp hết sức căn cơ để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 28 của Trung ương 7 về BHXH” – ông Bùi Sĩ Lợi nói.

Ông Nguyễn Ngọc Phương - Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đưa ra quan điểm, để đưa Nghị quyết 28-NQ/TW vào cuộc sống, đối với BHXH Việt Nam phải tham mưu Chính phủ để có chương trình hành động, chỉ đạo đến từng tỉnh. BHXH Việt Nam cũng phải chỉ đạo BHXH tất cả các tỉnh luôn luôn gắn kết với các đoàn ĐBQH tỉnh để có tham mưu việc triển khai, chỉ đạo. Ông Nguyễn Ngọc Phương cũng đề cập đến, cần phải triển khai tốt công tác truyền thông. “Chúng ta phải tham mưu, có thể liên kết với Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên với các tổ chức đoàn thể khác tuyên truyền theo chủ đề, theo nhóm, theo các câu lạc bộ. Từ đó, mới truyên truyền trên diện rộng được” - ông Nguyễn Ngọc Phương nhấn mạnh./.