Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2019 được công bố mới đây chỉ ra rằng: Việc không có BHXH là một nhân tố dẫn tới gia tăng về đói nghèo.

Chỉ số PAPI là khảo sát được thực hiện bởi Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu Phát triển và Hỗ trợ Cộng đồng và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, nhằm cung cấp dữ liệu và dẫn chứng phản ảnh hiệu quả hoạt động của bộ máy công quyền.

PAPI 2019 được thực hiện dựa trên khảo sát 14.138 công dân Việt Nam được lựa chọn ngẫu nhiên trên toàn bộ 63 tỉnh, thành. Một trong những phát hiện chính của khảo sát này là tiếp tục ghi nhận vị trí đầu tiên trong các vấn đề đáng quan ngại của người dân là “nguy cơ đói nghèo”. Mối lo ngại này có tỷ lệ cao vượt trội ở nhóm người không có BHXH. Có tới 27% người không có BHXH tham gia khảo sát cho rằng, đói nghèo là quan ngại hàng đầu; trong khi tỷ lệ người có BHXH có chung nhận định này thấp hơn đáng kể, với 18%.

Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, những người có công việc bấp bênh trong khu vực phi chính thức có xu hướng quan ngại về nghèo đói hơn do họ ít được hưởng các phúc lợi khác ngoài tiền công lao động. “Rất có thể những người không có lương hưu từ BHXH quan ngại hơn về mức thu nhập và tính ổn định của thu nhập hiện có”- nhóm nghiên cứu chia sẻ.

Cũng theo nghiên cứu, BHXH có vai trò bảo vệ cho NLĐ khi họ bị mất việc làm. Việc không có BHXH, đặc biệt trong hoàn cảnh Việt Nam xảy ra thiên tai hoặc đại dịch nào đó, những quan ngại tương lai mình sẽ ra sao khi mất việc làm đã khiến người dân càng lo ngại về đói nghèo. Đáng quan ngại, khi đa số người làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp không tham gia BHXH và có rất ít điều kiện tham gia vào bất kỳ loại hình BHXH nào. Trong khi đó, nhóm làm trong lĩnh vực phi nông nghiệp tiếp tục gia tăng sự hài lòng với sự cải thiện kinh tế gia đình, nhất là nhiều người thuộc nhóm này đã được tiếp cận với chính sách BHXH.

“Phát hiện này cho thấy mối lo ngại về đói nghèo không chỉ bị tác động bởi mức thu nhập mà còn bởi cảm giác an tâm khi có BHXH cho mai này”- Báo cáo kết luận; đồng thời nhấn mạnh, nhận định này sẽ tiếp tục được làm rõ hơn khi tỷ lệ người mất việc làm tăng cao do ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.

Mộc Miên