Đoàn giám sát liên ngành gồm 05 cơ quan: Tổng LĐLĐ Việt Nam (cơ quan chủ trì); Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội; BHXH Việt Nam và Thanh tra Chính phủ. Lễ ký kết chương trình phối hợp giám sát diễn ra vào ngày 02/07/2014.

Tại cuộc họp, Phó chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Mai Đức Chính, cho biết, thực hiện Quyết định số 1193/QĐ-TLĐ ngày 22/9/2014 của Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam về việc thành lập Đoàn Giám sát liên ngành việc thực hiện pháp luật về BHXH trong các loại hình doanh nghiệp trên địa bàn 04 tỉnh: Hưng Yên, Bắc Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu và Tiền Giang, Đoàn Giám sát liên ngành đã tiến hành giám sát 12 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh 04 tỉnh nói trên. Tổng số lao động tại 12 doanh nghiệp được giám sát là 17.747 người. Tại tất cả 04 tỉnh được giám sát đều có doanh nghiệp nợ BHXH. Số nợ BHXH so với quy mô doanh nghiệp và số lao động trên địa bàn tỉnh là tương đối lớn. Cụ thể, tổng số nợ tại 04 tỉnh này đến tháng 09/2014 là 520,985 tỉ đồng với số đơn vị nợ là 5.272. Trong số các tỉnh được giám sát, tỉnh nợ đọng BHXH nhiều nhất là Bắc Giang với 109,485 tỉ đồng.

Đối với riêng 12 doanh nghiệp được giám sát tại 04 tỉnh trên, có 04/12 doanh nghiệp đóng chậm, đóng thiếu tiền BHXH số tiền nợ đọng BHXH cũng rất lớn và trong thời gian dài. 08/12 doanh nghiệp thường đóng chậm từ 01 đến 02 tháng chưa đúng với quy định tại khoản 01 Điều 18 Luật BHXH. Từ tháng 01/2013 đến thời điểm giám sát, tổng số nợ BHXH của 12 doanh nghiệp là 7.146.555.604 đồng.

Đối với 04 doanh nghiệp nợ BHXH kéo dài, hàng tháng đều trích tiền đóng BHXH (9,5% năm 2013 và 10,5% năm 2014) từ tiền lương, tiền công của người lao động nhưng không đóng vào Quỹ BHXH mà chỉ đóng theo kiểu “trừ nợ dần” vào Quỹ BHXH làm ảnh hưởng lớn đến quyền lợi hưởng BHXH của người lao động.

Bên cạnh đó, đoàn giám sát còn phát hiện nhiều sai phạm khác đối với 12 doanh nghiệp này: Có 07/12 doanh nghiệp chưa thực hiện ký Hợp đồng lao động và đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ, kịp thời cho người lao động. Nhiều doanh nghiệp chưa đăng ký đóng BHXH cho người lao động lớn tuổi đang làm việc thường xuyên tại doanh nghiệp; có 867 người lao động thuộc diện phải tham gia BHXH, BHTN nhưng chưa tham gia BHXH bắt buộc. Bên cạnh đó, đoàn giám sát còn phát hiện một số sai phạm khác đối với 12 doanh nghiệp này. Cụ thể, việc chốt sổ và trả sổ BHXH cho người lao động sau khi họ thôi việc còn chưa đầy đủ, đúng quy định. Tại thời điểm giám sát, có 856 sổ BHXH bị doanh nghiệp giữ lại, không trả cho người lao động khi người lao động đã nghỉ việc; 11/12 doanh nghiệp chưa xây dựng hệ thống thang lương, bảng lương theo Nghị định 49 của Chính phủ…Thông qua quá trình giám sát của đoàn, nhiều doanh nghiệp đã đóng BHXH, giúp thu về cho Quỹ BHXH được trên 07 tỉ đồng. Cụ thể, Công ty Cổ phần may Bắc Giang đã nộp tiền BHXH của tháng 09/2014 cho 10.000 lao động tương đương là 06 tỉ đồng trước khi đoàn đến giám sát; Công ty TNHH MTV dịch vụ khảo sát và công trình ngầm PTSC nộp 1,8 tỉ đồng ngay sau hôm đoàn kết thúc giám sát.

Phó chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam (Trưởng đoàn giám sát) Mai Đức Chính đánh giá, thông qua giám sát cơ bản đã đánh giá được tình hình thực hiện pháp luật BHXH của các doanh nghiệp trên địa bàn 04 tỉnh trên đã phát hiện những ưu điểm và những vấn đề bất cập, chưa hợp lý trong chính sách và trong quản lý, tổ chức thực hiện chính sách BHXH bắt buộc, để kiến nghị hoàn thiện Luật BHXH và thực hiện tốt hơn chính sách An sinh xã hội ở nước ta.

Tại cuộc họp, Đoàn giám sát liên ngành đã công bố kế hoạch giám sát việc thực hiện pháp luật về BHXH trong các loại hình doanh nghiệp năm 2015. Theo đó, Đoàn sẽ tiến hành nắm bắt tình hình triển khai và thực hiện pháp luật về BHXH trên địa bàn 06 tỉnh: Nam Định, Hà Nam, Khánh Hòa, Phú Yên, Đồng Tháp và An Giang. Thời gian triển khai giám sát là từ tháng 05 đến tháng 10/2015.

Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Đặng Ngọc Tùng cho biết, trong danh mục kiến nghị với Chính phủ sẽ có phần kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hướng dẫn thực hiện Nghị định 49 để các doanh nghiệp xây dựng thang lương, bảng lương để thực hiện tốt chính sách BHXH; nếu không, các doanh nghiệp đóng theo lương tối thiểu sẽ rất thiệt thòi cho người lao động. Đối với việc nợ đọng, chiếm dụng tiền BHXH của các doanh nghiệp, đồng chí Đặng Ngọc Tùng cho rằng: “Nợ BHXH đang diễn ra hằng ngày, hằng giờ, tước đoạt quyền lợi hàng ngàn lao động. Tình trạng này vẫn tiếp tục tiếp diễn gây sự thiệt thòi cho người lao động, vì vậy Quốc hội cần xem xét bổ sung tội danh trốn đóng BHXH và tội danh chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động vào bộ luật Hình sự sửa đổi”.

Phát biểu tại cuộc họp, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đánh giá cao kết quả của đoàn giám sát đã triển khai trong năm 2014. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân đề nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam xây dựng danh mục kiến nghị Thủ tướng Chính phủ những việc Chính phủ, chính quyền địa phương phải làm. Trong đó, có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo các tỉnh, thành phố đưa các chỉ tiêu thực hiện số người tham gia BHXH ở địa phương vào chỉ tiêu đánh giá năm 2015. Cũng theo đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, năm 2015, MTTQ Việt Nam và Tổng LĐLĐ Việt Nam chỉ đạo các địa phương phải có chương trình phối hợp giám sát ở cấp địa phương./.

Nguồn TC BHXH