Trong những năm gần đây, các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT đang gia tăng với tính chất ngày càng phức tạp, cùng nhiều hình thức vi phạm đa dạng, tinh vi, xảy ra trong quá trình thu, chi, giải quyết chính sách và quản lý quỹ BHXH, BHYT. Các hành vi vi phạm này không chỉ gây thiệt hại đến quỹ BHXH, BHYT, mà còn đặc biệt ảnh hưởng tới những quyền quyền lợi thiết yếu của NLĐ. Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến 31/08/2014, tổng số nợ BHXH, BHYT là trên 11,5 nghìn tỷ đồng. Số nợ tăng cao, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền lợi của NLĐ, dẫn đến tình trạng NLĐ khiếu nại, tố cáo, thậm chí có nơi còn tổ chức đình công, ảnh hướng đến trật tự an toàn xã hội.

Trên cơ sở thực tiễn vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, đồng thời tiếp thu ý kiến của các chuyên gia tại các cuộc hội thảo được tổ chức trước đó, BHXH Việt Nam đề xuất: không truy cứu trách nhiệm hình sự ngay khi có hành vi trốn đóng BHXH, BHYT mà cần thực hiện trên tinh thần “kết hợp thuyết phục với cưỡng chế” và có thể bổ sung dấu hiệu về thời gian trốn đóng; về hình phạt, tội trốn đóng BHXH, BHYT là tội phạm gắn với lợi ích kinh tế của cả bên bị hại cũng như bên phạm tội, nên mục đích truy cứu trách nhiệm hình sự loại hành vi phạm tội này nhằm bảo vệ Quỹ BHXH, BHYT, bảo vệ quyền lợi của NLĐ nên việc truy cứu trách nhiệm hình sự vừa phải đảm bảo thu hồi được tiền đóng BHXH, BHYT, đồng thời tạo điều kiện cho bên có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT tồn tại và phát triển. Theo đó, BHXH Việt Nam đề nghị nên mở rộng phạm vi áp dụng hình phạt tiền. Hình phạt tù nên qui định áp dụng đối với người đứng đầu, chủ DN tư nhân, cá nhân trong trường hợp phạm tội thực hiện thuộc khung hình phạt nặng nhất, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Trong quá trình trao đổi, thảo luận tại Hội thảo, các đại biểu đều thống nhất việc bổ sung tội danh về BHXH, BHYT vào Bộ luật Hình sự (sửa đổi) là biện pháp mạnh, chỉ áp dụng sau khi đã nhắc nhở, kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính. Đây sẽ là biện pháp mang tính răn đe nhằm thay đổi nhận thức và hành vi của đối tượng. Các ý kiến thảo luận tại hội thảo góp phần khái quát, và làm rõ được các tội danh, dấu hiệu hành vi phạm tội; chủ thể vi phạm, khung hình phạt, cũng như các tình tiết định khung tăng nặng, giảm nhẹ của tội phạm vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT bị xử lý hình sự. Về tên tội danh, các đại biểu cũng nhất trí sửa đổi chung thành "tội trốn đóng BHXH, BHYT cho NLĐ".

Phát biểu kết luận tại hội thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đỗ Văn Sinh nhấn mạnh, cơ quan BHXH Việt Nam tiếp thu và ghi nhận toàn bộ các ý kiến thảo luận, góp ý của các chuyên gia, đại diện các Bộ, ngành tại hội thảo lần này. Trong thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ phối hợp với Ban soạn thảo, Tổ biên tập Bộ Luật Hình sự (sửa đổi) tiếp tục củng cố và làm rõ các tội danh về BHXH, BHYT dự kiến được quy định trong Bộ Luật Hình sự (sửa đổi) lần này, trên tinh thần xây dựng các điều khoản hợp lý, đảm bảo có tính răn đe nhưng đồng thời cũng tạo điều kiện cho đối tượng (cụ thể với các DN) có thể vừa huy động trả nợ vừa tiếp tục đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đảm bảo tối đa quyền lợi của NLĐ trong bất kỳ trường hợp nào. Phó Tổng Giám đốc khẳng định, việc bổ sung tội danh trong lĩnh vực BHXH, BHYT vào dự thảo Bộ Luật Hình sự (sửa đổi) là cần thiết để hạn chế tình trạng trốn đóng, nợ đọng hiện nay, nhưng xử lý hình sự sẽ là biện pháp cuối cùng Ngành BHXH áp dụng đối với các đối tượng./.

Nguồn baohiemxahoi.gov.vn