Thực hiện tốt việc thu hồi nợ BHXH, góp phần đảm bảo quyền lợi cho người lao động

Một trong những hành vi đó là đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) chậm hơn so với quy định. Thực chất, đây là hành vi nợ tiền BHXH, BHYT, BHTN xảy ra ở hầu hết các huyện, thành phố do một số doanh nghiệp, đơn vị sản xuất kinh doanh gặp khó khăn, không còn khả năng trả lương và đóng BHXH cho người lao động. Tuy nhiên cũng có không ít doanh nghiệp cố tình chiếm dụng tiền BHXH bao gồm cả phần trích từ tiền lương thuộc trách nhiệm đóng của người lao động để đưa vào sử dụng làm nguồn vốn kinh doanh.

Năm 2007, khi Luật BHXH bắt đầu có hiệu lực, số tiền nợ BHXH trên địa bàn tỉnh là 3 tỷ 564 triệu đồng, đến 30/6/2014 con số nợ đã lên đến 34 tỷ 273 triệu đồng (gấp 9,6 lần năm 2007 và chiếm 5,69% số phải thu). Mức độ vi phạm về việc chậm nộp BHXH của doanh nghiệp, đơn vị, số tiền nợ, số đơn vị nợ ngày càng tăng. Việc người sử dụng lao động cố tình chây ỳ không đóng BHXH cho người lao động trong thời gian dài, trong khi vẫn chiếm dụng số tiền trích đóng BHXH không chỉ gây khó khăn cho cơ quan BHXH, ảnh hưởng đến công tác đầu tư, tăng trưởng quỹ, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến người lao động. Một số lượng không nhỏ người lao động tại các doanh nghiệp nợ BHXH khi có nhu cầu chuyển công tác, đủ điều kiện nghỉ hưu… không giải quyết được chế độ, khi ốm đau không có thẻ BHYT để đi khám chữa bệnh.

Việc doanh nghiệp, đơn vị nợ tiền BHXH có một phần nguyên nhân từ cơ chế chính sách: do quy định mức phạt lãi chậm đóng thấp hơn nhiều so với lãi suất tiền vay ngân hàng. Thêm vào đó chế tài xử lý hành chính đối với hành vi này cũng chưa thực sự tạo hiệu quả đòi hỏi phải có những biện pháp mạnh tay hơn, đủ sức răn đe hơn đối với hành vi chiếm dụng, chậm đóng BHXH của các doanh nghiệp, đơn vị.

Để khắc phục tình trạng trên Liên Bộ: Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam đã ban hành Thông tư liên tịch số 03/2008/TTLT-BLĐTBXH-BTC-NHNN ngày 18/2/2008 về việc hướng dẫn thủ tục buộc trích tiền từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp tiền BHXH chưa đóng, chậm đóng và tiền lãi phát sinh.

Liên ngành: Sở LĐ-TB&XH, NHNN chi nhánh tỉnh và BHXH tỉnh Sơn La đã ban hành Hướng dẫn số 418/LN-LĐTBXH-NHNN-BHXH ngày 27/3/2014 về việc hướng dẫn thực hiện trích tiền từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp tiền BHXH chưa đóng, chậm đóng và tiền lãi phát sinh. Nhưng việc thực hiện biện pháp này cũng không thực sự có hiệu quả bởi lực lượng thanh tra chuyên ngành mỏng, số vụ việc kiểm tra, lập biên bản và quyết định xử phạt rất ít, mặt khác các doanh nghiệp nợ đóng hầu hết không có số dư trên tài khoản.

Để thu được tiền nợ, chậm đóng BHXH biện pháp hữu hiệu nhất hiện nay là khởi kiện người sử dụng lao động ở các đơn vị, doanh nghiệp nợ, chậm đóng BHXH ra Toà án nhân dân.

Xuất phát từ yêu cầu trên, từ tháng 10/2013 đến nay, BHXH tỉnh Sơn La đã khởi kiện 22 đơn vị có số nợ lớn, thời gian dài ra Toà án nhân dân Thành phố Sơn La, huyện Mai Sơn và huyện Mộc Châu với tổng số tiền nợ của các đơn vị là trên 7 tỷ 260 triệu đồng. Sau khi khởi kiện đã có 04 đơn vị nộp 50% số tiền nợ và cam kết trả hết số nợ còn lại trong năm 2014. 18 đơn vị còn đã cam kết trước Tòa đối với việc trả nợ BHXH theo phán quyết của Toà án.

Tính đến 30/6/2014, tổng số tiền thu được thông qua khởi kiện là 1 tỷ 419 triệu đồng bằng 20% số tiền nợ, số nợ còn lại các đơn vị đang tiếp tục hoàn trả theo lộ trình đã cam kết. Đối với một số đơn vị không thực hiện theo phán quyết của Toà án, sau khi hoàn chỉnh hồ sơ cơ quan BHXH đề nghị chuyển sang cơ quan thi hành án thực hiện.

Với cách làm trên, việc thu hồi nợ BHXH trên địa bàn tỉnh Sơn La đã thu được nhiều kết quả tích cực, góp phần đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Nguồn baohiemxahoi.gov.vn