Phát triển y tế biển đảo - còn nhiều thách thức

Ước tính đến năm 2020, khoảng 35 - 40% dân số nước ta sẽ sinh sống tại các vùng hải đảo, ven biển. Việc bảo đảm chăm sóc sức khỏe cho hàng chục triệu người dân đòi hỏi Việt Nam cần sớm có sự đột phá mạnh mẽ và toàn diện về công tác chăm sóc y tế cho người dân vùng biển, đảo. Để đáp ứng yêu cầu này, ngày 7/2/2013, Đề án “Phát triển y tế biển, đảo Việt Nam đến năm 2020” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 317/QĐ-TTg. Mục tiêu đề án hướng tới là bảo đảm cho người dân sinh sống, làm việc ở vùng biển, đảo được tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế dự phòng, cấp cứu, khám, chữa bệnh và nâng cao sức khỏe, theo tinh thần Nghị quyết TƯ 4 (khóa X) về "Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020".

Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn cho biết: thực hiện Đề án này của Chính phủ, các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố đã xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể. Một số Bộ ngành, địa phương đã chủ động bố trí kinh phí chi thường xuyên để triển khai các nội dung thực hiện Đề án, đặc biệt là cấp thẻ BHYT cho người dân; thành lập 01 bệnh viện quân dân y tại Kiên Giang, 01 Trung tâm quân dân y huyện đảo Phú Quý tại Bình Thuận…Tuy nhiên qua 01 năm thực hiện vẫn còn một số hạn chế nhất định. Nhận thức của ngư dân, người lao động trên biển, cư dân trên đảo về tự chăm sóc sức khoẻ bản thân, gia đình còn rất hạn chế. Việc bố trí nhân sự chuyên trách về y tế biển đảo gặp nhiều khó khăn; tỷ lệ tham gia BHYT còn thấp so với mức trung bình của cả nước; trang thiết bị y tế đặc thù phục vụ cấp cứu, vận chuyển trên biển, đảo còn thiếu nhất là khi có mưa bão; chưa có nguồn kinh phí ổn định cho phát triển y tế biển đảo. Với những câu chuyện cụ thể như: kiêng mang phao cứu sinh, kiêng mang thuốc dự phòng…Tiến sĩ Nguyễn Trường Sơn, Viện trưởng Viện Y học Biển nêu ra khó khăn trong việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân đảo về việc phòng chống bệnh tật. Cùng quan điểm này, Thiếu tướng Vũ Quốc Bình, Cục trưởng Cục Quân y Bộ Quốc phòng cũng nhận định, khó khăn lớn nhất hiện nay chính là công tác truyền thông, nâng cao ý thức phòng bệnh cho cư dân sinh sống tại khu vực biển đảo. Trong nhiều năm qua, lực lượng quân y tại khu vực biển đảo, vùng sâu vùng xa thường xuyên thực hiện việc tuyên truyền, nâng cao kiến thức phòng bệnh cho người dân, nhưng để hiệu quả hơn cần phải có sự tham gia của nhiều lực lượng, đơn vị, tăng cường sự phối hợp của cả lực lượng quân và dân y.

Khẳng định vai trò quan trọng của BHYT

Là lực lượng đóng vai trò chính trong việc khám, chữa bệnh cho người dân khu vực ven biển, hải đảo, tuy nhiên về lâu dài lực lượng quân y cũng khó đáp ứng được yêu cầu. Kinh phí có hạn, trong khi khám, chữa bệnh cho cư dân biển đảo ngày càng đòi hỏi sự đầu tư về trang thiết bị, nhiều loại thuốc, hoá chất và phương tiện vận chuyển cấp cứu hiện đại. Tại buổi toạ đàm, các ý kiến đều chung nhận định: BHYT đóng vai trò quan trọng, là nguồn lực chủ yếu phát triển y tế biển đảo. Thiếu tướng Vũ Quốc Bình cho rằng: có BHYT cư dân biển đảo sẽ không còn phải quá lo lắng về chi phí khám, chữa bệnh; các trạm xá, trung tâm y tế hay bệnh viện quân y tham gia khám, chữa bệnh cũng sẽ được chi trả  từ Quỹ BHYT, có nguồn lực tái đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ.

Phát biểu ý kiến tại toạ đàm, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Minh Thảo cho biết: Hiện nay, tỷ lệ tham gia BHYT của các cư dân ven biển, hải đảo khoảng 60%, thấp hơn so với mức chung của toàn quốc. Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7, đưa ra quy định cư dân sinh sống tại các huyện đảo, xã đảo sẽ được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí tham gia BHYT. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để nâng cao tỷ lệ tham gia BHYT của người dân sinh sống tại các đảo. BHXH Việt Nam đang khẩn trương rà soát, lập danh sách, bảo đảm đến 01/1/2015 sẽ cấp thẻ BHYT cho 100% cư dân sinh sống tại các huyện đảo, xã đảo.

Thứ trưởng Bộ Y tế, Phạm Lê Tuấn đánh giá, cùng với đề án Phát triển y tế biển, đảo Việt Nam đến năm 2020, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT sẽ tạo nguồn lực quan trọng trong việc phát triển y tế biển đảo. Tuy nhiên, để y tế biển đảo thực sự phát triển đáp ứng yêu cầu cần tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa các Bộ ngành, giữa quân, dân y cũng như các cấp uỷ, chính quyền; bảo đảm an sinh cho cư dân sinh sống biển đảo, giúp họ vững vàng ra khơi bám biển, khẳng định chủ quyền biển đảo quốc gia./.

Nguồn TC BHXH