Theo Báo cáo môi trường kinh doanh 2014 của Ngân hàng Thế giới (WB) công bố về chỉ số nộp thuế, thời gian doanh nghiệp ở Việt Nam làm thủ tục về BHXH là 335 giờ/năm (trong tổng số 872 giờ), số lần nộp là 12 lần/năm (trong tổng số 32 lần nộp thuế). Theo đó, thời gian doanh nghiệp bỏ ra nhiều nhất dành cho việc chuẩn bị, lập các thủ tục, hồ sơ và tính toán, duy trì hồ sơ liên quan đến nộp BHXH, BHYT. Để cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo thời gian từ năm 2014 đến hết năm 2015, BHXH Việt Nam cần sửa đổi, bổ sung quy trình, thủ tục hành chính thu, nộp BHXH, BHYT cắt giảm 01/03 số lần và giảm 50% số giờ thực hiện nộp BHXH, BHYT so với hiện nay; đến cuối năm 2015 chỉ còn 49,5 giờ, tương đương mức trung bình các nước ASEAN- 06.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh nhấn mạnh: Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, BHXH Việt Nam đang quyết tâm triển khai đồng loạt các giải pháp để thực hiện mục tiêu cắt giảm số giờ giao dịch nộp BHXH, BHYT trong năm 2014. Vì vậy, BHXH Việt Nam ban hành Quyết định số 1018/QĐ-BHXH ngày 10/10/2014 về sửa đổi một số nội dung tại các quyết định ban hành quy định quản lý thu, chi BHXH, BHYT liên quan đến Quyết định 1111/QĐ-BHXH, Quyết định số 01/QĐ-BHXH, Quyết định số 82/QĐ-BHXH, Quyết định số 488/QĐ-BHXH…), với mục đích cắt giảm thời gian chuẩn bị về hồ sơ, chỉ tiêu kê khai thuộc hệ thống mẫu biểu, quy trình, quy định. Khi triển khai thực hiện dự kiến đến cuối năm 2014 sẽ giảm được 100 giờ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, bỏ văn bản đề nghị của đơn (Mẫu D01-TS), trên cơ sở đó giảm 24 giờ cho công việc sắp xếp tài liệu giấy tờ; in báo cáo định kỳ; chuẩn bị mẫu biểu báo cáo; thu thập và kiểm tra các tài liệu, chuẩn bị giấy tờ chứng minh. Bỏ chỉ tiêu về mức lương cũ trên danh sách lao động tham gia BHXH, BHYT (Mẫu D02-TS), trên cơ sở đó sẽ giảm được 42 giờ cả năm cho việc thu thập thông tin của người lao động; thu thập, kiểm tra các tài liệu; sắp xếp hồ sơ tài liệu; đối chiếu, kê khai ghi nhận của cơ quan BHXH. Sửa đổi việc thu hồi thẻ BHYT khi người lao động ngừng việc tại đơn vị; theo đó khi người lao động ngừng việc tại đơn vị, đơn vị có thể thông tin cho cơ quan BHXH biết trước để thực hiện báo giảm, đơn vị có trách nhiệm thu hồi thẻ của người lao động đến hết tháng mang đến cơ quan BHXH để trả thẻ…, trên cơ sở đó sẽ giảm được 30 giờ cả năm. Bên cạnh đó, đầu năm 2013, BHXH Việt Nam đã triển khai thí điểm việc kê khai hồ sơ thu, nộp BHXH, BHYT qua mạng Internet tại 11 tỉnh, thành phố, bước đầu đã đem lại kết quả đáng khích lệ. Do đó, ngay trong năm 2014, BHXH Việt Nam sẽ triển khai trên diện rộng trên phạm vi toàn quốc hình thức kê khai này, khi đó sẽ giảm được thêm 45 giờ. Từ năm 2015 trở đi, BHXH Việt Nam triển khai sử dụng chữ ký số và giao dịch điện tử. Khi đó, số giờ giao dịch của các thủ tục hành chính của nhân dân, doanh nghiệp với cơ quan BHXH sẽ còn dưới 70 giờ. Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh khẳng định: việc cắt giảm số giờ giao dịch nộp BHXH, BHYT theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, có thể tiết kiểm được chi phí cho người dân, doanh nghiệp và cơ quan BHXH khoảng 2000 tỷ đồng/năm. Riêng lĩnh vực thu khoảng 800 tỷ đồng.

Chủ tịch Hiệp hội tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc đánh giá: thời gian qua, cơ quan Thuế và BHXH các cấp đã phối hợp tốt trong việc chia sẻ, trao đổi thông tin danh sách doanh nghiệp nộp thuế, tham gia BHXH, trong công tác thanh tra, kiểm tra. Kết quả rất khả quan, đã phát hiện nhiều đơn vị chưa tham gia BHXH, xử lý nhiều trường hợp vi phạm pháp luật BHXH. Hiện nay, Ngành Thuế đã thực hiện kê khai thuế điện tử đạt khoảng 80%; có cơ sở dữ liệu, mã số thuế cho cả doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động, cá nhân. Để thực cắt giảm số giờ nộp thuế và nộp BHXH theo chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ, Ngành Thuế và Ngành BHXH đang triển khai, nâng tầm phối hợp hoạt động trong chia sẻ thông tin. Trong đó, quy định cụ thể danh mục, nội dung thông tin, phương thức trao đổi thông tin, trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị… Chủ tịch Hiệp hội tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc cho rằng: do hoạt động của 02 Ngành có nhiều điểm tương đồng, việc phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau tương đối thuận lợi hơn, mang nhiều lợi ích thiết thực. Thực hiện tốt việc chia sẻ thông tin giữa hai ngành sẽ giảm bớt được rất nhiều khâu tổ chức thực hiện nhất là việc kê khai, dùng chung một hệ thống mã số doanh nghiệp, mã số cá nhân; quản lý đối tượng, số tiền đóng BHXH, BHYT… do đó sẽ giảm thiểu thủ tục hồ sơ, số lần, thời gian nộp thuế, BHXH. Tuy nhiên, hiện nay BHXH Việt Nam chưa có cơ sở dữ liệu tập trung, mã số định danh nộp BHXH… Đồng chí Nguyễn Thị Cúc đề xuất: BHXH Việt Nam cần đơn giản hóa thủ tục, có phần mềm khai báo; xây dựng phần mềm liên thông đảm bảo mọi hoạt động; thực hiện cơ chế, thiết lập hồ sơ điện tử thay thế hồ sơ giấy.

Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Đỗ Văn Sinh cho biết: Trong thẩm quyền của mình, BHXH Việt Nam đã chủ động rà soát và sớm tiến hành cắt giảm bộ thủ tục hành chính, từ 263 thủ tục xuống còn 111 thủ tục, trong đó có 10 loại thủ tục hành chính liên quan trực tiếp đến các bước khai báo của doanh nghiệp về nộp BHXH, BHYT. Để thực hiện mục tiêu mà Chính phủ đặt ra, BHXH Việt Nam tiếp tục rà soát lại quy trình nghiệp vụ, thủ tục hồ sơ, hệ thống mẫu biểu, tờ khai nhằm hoàn thiện, đổi mới quy trình, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận, xử lý hồ sơ; tăng cường hậu kiểm; đơn giản hóa các thủ tục đối với doanh nghiệp và người lao động theo hướng loại bỏ những chỉ tiêu không cần thiết, những chỉ tiêu có sẵn thì không lặp lại, không yêu cầu ghi lại thông tin mà cơ quan BHXH đã có. Bên cạnh đó, phối hợp với hệ thống Bưu điện thực hiện việc giao, nhận hồ sơ về BHXH cho khách hàng; đẩy mạnh ứng dụng giao dịch BHXH điện tử, chữ ký số trên toàn hệ thống. Thời gian qua BHXH Việt Nam đã triển khai thí điểm và tiến hành tổng kết đánh giá giao dịch thủ tục hành chính qua hình thức giao dịch điện tử tại BHXH các tỉnh, thành phố: Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Bình Dương… Việc triển khai giao dịch BHXH điện tử đã đem lại những hiệu quả nhất định, góp phần giảm các thủ tục hành chính phiền hà không cần thiết, tiết kiệm thời gian trong quá trình giao dịch nộp BHXH cho các doanh nghiệp, cũng như cơ quan BHXH. Tuy nhiên, do đang trong quá trình thí điểm, nên chưa có quy định về giao dịch điện tử, do đó đơn vị tham gia BHXH sau khi giao dịch hồ sơ điện tử qua mạng vẫn phải lập hồ sơ giấy để nộp cho cơ quan BHXH. Để khắc phục tình trạng này, BHXH Việt Nam đã tính đến phương án đề xuất với Chính phủ cho áp dụng kê khai điện tử, nộp điện tử, đối chiếu điện tử, không dùng chứng từ giấy, dự kiến đến tháng 06/2015 sẽ hoàn thành. Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam đang phối hợp Tổng cục Thuế triển khai trao đổi thông tin, xây mô hình điện tử, về nguyên tắc sẽ dùng mã số định danh chung với cơ quan Thuế. Ngoài ra, BHXH Việt Nam đang xúc tiến dự án cung cấp miễn phí phần mềm khai báo nộp BHXH cho trên 480 nghìn doanh nghiệp và trên 01 triệu đơn vị, sự nghiệp hành chính, người lao động. Đơn vị cung cấp phần mềm kê khai điện tử sẽ có trách nhiệm đào tạo, sử dụng phần mềm cho tất cả các cơ quan, tổ chức có liên quan đến thu, nộp BHXH, BHYT…

Theo đại diện Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương nhận định: trong năng lực canh tranh quốc gia, kỹ thuật tính toán liên quan BHXH là bao gồm tính cả thời gian chuẩn bị hồ sơ, chứ không riêng thời gian nộp hồ sơ. Vì vậy, BHXH Việt Nam cần thực hiện theo tính toán kỹ thuật của Ngân hàng Thế giới (WB), mời các chuyên gia thế giới để sửa các quy trình phù hợp với đánh giá của các nước trong khu vực. Đại diện Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng: BHXH Việt Nam mới chỉ đánh giá theo thời gian thu, nộp BHXH nhưng phía doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động quá trình mất thời gian nhiều nhất là lập hồ sơ, lập chứng từ để hưởng các chế độ cho người lao động. Đối với doanh nghiệp trợ cấp ngắn hạn phát sinh rất nhiều thời gian. Đơn cử doanh nghiệp phải tính toán nghỉ ốm đau, thai sản, tại nạn lao động … để nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH duyệt. Mặt khác, cần thay đổi cơ chế chính sách cho phù hợp để giảm tải thời gian cả cho doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động và cán bộ BHXH khi thực hiện nhiệm vụ… khi giao dịch điện tử định mẫu sẵn để các đơn vị khai báo, nhưng cán bộ BHXH vẫn phải ngồi nhập dữ liệu thì chưa giải quyết vấn đề giảm tải…

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh đánh giá cao sự hỗ trợ, phối hợp của Tổng cục Thuế, Hội Tư vấn Thuế Việt Nam trong công cuộc cải cách thủ tục hành chính của Ngành BHXH và mong tiếp tục nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các đơn vị trong thời gian tới. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong thời gian từ năm 2014 đến hết năm 2015, BHXH Việt Nam cần cắt giảm thời gian kê khai thủ tục nộp BHXH bằng mức bình quân các nước trong khu vực. Do vậy, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc yêu cầu Phó Tổng Giám đốc Đỗ Văn Sinh chủ trì và chỉ đạo trực tiếp để từ giờ đến cuối năm 2014, các Ban nghiệp vụ phải tổ chức đấu thầu mua phần mềm khai báo nộp BHXH và phần mềm tiếp nhận nộp BHXH; đồng thời có tờ trình, báo cáo Chính phủ ban hành quy định về hồ sơ, chữ ký số áp dụng trong lĩnh vực BHXH, bảo đảm đến tháng 06 năm 2015 kịp thời triển khai giao dịch BHXH điện tử trên toàn hệ thống. Đây được coi là biện pháp tối ưu trong việc cải cách thủ tục hành chính của Ngành BHXH. Mặt khác, việc cải cách thủ tục hành chính cần có các chuyên gia thế giới giám sát để đưa ra được công thức tính giảm số giờ đúng với quy định của quốc tế. Bên cạnh đó, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc yêu cầu các Ban nghiệp vụ cần tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai rà soát thủ tục hành chính tại các doanh nghiệp trên địa bàn BHXH một số tỉnh, thành còn tồn tại, hạn chế trong công tác này, để từ đó đưa ra những giải pháp khắc phục cụ thể, nhằm đảm bảo việc cải cách thủ tục hành chính một cách tối ưu nhất./.

Nguồn TC BHXH