90-90-90 là mục tiêu hướng tới ngăn ngừa, kết thúc dịch HIV/AIDS  tại Việt Nam – quốc gia đầu tiên của khu vực Châu Á – Thái Bình Dương hưởng ứng mục tiêu do Liên Hiệp Quốc khởi xướng. Theo đó, Việt Nam sẽ phấn đấu đạt tới: 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng bệnh của mình; 90% người chẩn đoán nhiễm HIV đươc điều trị bằng thuốc kháng vi rút, 90% người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng vi rút kiểm soát được số lượng vi rút ở mức thấp để sống khỏe mạnh, qua đó giảm nguy cơ lây truyền cho người khác. Việt Nam cũng đặt mục tiêu: sẽ kết thúc dịch HIV/AIDS vào năm 2030. Tuy nhiên sẽ có không ít thách thức với Việt Nam để đạt mục tiêu này, nhất là trong bối cảnh các nguồn tài trợ từ nước ngoài hỗ trợ phòng chống, điều trị HIV/AIDS đang dần giảm xuống. Trong bối cảnh đó, BHYT là cơ chế tài chính quan trọng để giúp người nhiễm HIV/AIDS được điều trị cũng như ngăn ngừa sự lây lan của của căn bệnh này. Theo quy định hiện tại, không có sự phân biệt về quyền lợi khám, chữa bệnh giữa người bệnh bình thường và người nhiễm HIV/AIDS. Mới đây, Bộ Y tế cũng đã ban hành Thông tư số 15/2015/TT-BHYT hướng dẫn thực hiện khám, chữa bệnh BHYT với người nhiễm HIV và người sử dụng các dịch y tế liên quan đến HIV/AIDS (có hiệu lực từ ngày 15/8/2015). Theo đó, người tham gia BHYT nhiễm HIV và người tham gia BHYT khi sử dụng các dịch vụ y tế liên quan đến HIV/AIDS được Quỹ BHYT chi trả: Thuốc (bao gồm cả thuốc ARV), hóa chất, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật thuộc phạm vi chi trả của Quỹ BHYT; Xét nghiệm HIV đối với phụ nữ trong thời kỳ mang thai và khi sinh con theo yêu cầu chuyên môn trong khám bệnh, chữa bệnh nếu không được các nguồn kinh phí khác chi trả; Kỹ thuật đình chỉ thai nghén ở phụ nữ mang thai nhiễm HIV; Khám bệnh, xét nghiệm HIV, thuốc ARV và các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh HIV/AIDS khác đối với trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV; Xét nghiệm HIV theo yêu cầu chuyên môn trong khám bệnh, chữa bệnh (trừ chi phí xét nghiệm HIV đối với người hiến bộ phận cơ thể người, người cho tinh trùng, noãn); Xét nghiệm HIV, điều trị bằng thuốc kháng HIV đối với người phơi nhiễm với HIV, người nhiễm HIV do tai nạn rủi ro (trừ các trường hợp tai nạn rủi ro nghề nghiệp đã được ngân sách nhà nước chi trả);  Điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc điều trị người nhiễm HIV/AIDS bằng BHYT cũng gặp không ít thách thức. Trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT, BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn cho biết: chưa nói đến những khó khăn trong công tác thống kê, quản lý người nhiễm HIV/AIDS, hiện mới chỉ 30% người nhiễm HIV/AIDS tham gia BHYT được hưởng quyền lợi khám, chữa bệnh BHYT. Đáng nói hơn, trong nhóm này, khả năng đồng chi trả chi phí khám, chữa bệnh cũng rất hạn chế vì đa số phải sử dụng nhiều loại thuốc điều trị đắt tiền hơn các bệnh khác. Bên cạnh đó, cũng phải nhìn nhận rằng, Quỹ BHYT không phải là nguồn lực vô hạn. Theo tính toán, phải 06 người cùng tham gia BHYT mới đủ chi phí hỗ trợ ở mức thấp cho một người nhiễm HIV/AIDS sử dụng thuốc ARV. Như vậy để hỗ trợ 70% người nhiễm HIV/AIDS còn lại - chưa tham gia BHYT, thì số người tham gia BHYT phải tăng lên. Qua đây cũng thấy được bản chất chia sẻ nhân văn của chính sách BHYT. Để Quỹ BHYT bảo đảm nguồn lực tài chính hiệu quả hơn với công tác phòng chống, điều trị HIV/AIDS, công tác tuyên truyền để người dân tham gia BHYT cần tích cực hơn, hướng tới mục tiêu BHYT toàn dân, theo định hướng đang được Chính phủ chỉ đạo thực hiện mạnh mẽ.

Hưởng ứng “Tháng hành động quốc gia phòng chống HIV/AIDS năm 2015”, ngày 17/11/2015, BHXH Việt Nam có công văn chỉ đạo các đơn vị trực thuộc, BHXH các tỉnh, thành phố đẩy mạnh tổ chức hoạt động tuyên truyền về các biện pháp phòng chống, ngăn chặn HIV/AIDS, tệ nạn ma túy, mại dâm; truyền thông đến người dân để họ nhận thức rõ vai trò của chính sách BHYT với công tác phòng chống, ngăn chặn sự lây lan của bệnh HIV/AIDS./.

Nguồn TC BHXH