Qua kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ và của BHXH Việt Nam từ năm 2009 đến năm 2014 đã phát hiện tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH, BHYT có chiều hướng gia tăng, năm sau cao hơn năm trước. Tính đến Quý 2 năm 2014, tổng số nợ BHXH, BHYT lên đến trên 11.190 tỷ đồng, chiếm 6,28% kế hoạch thu BHXH, BHYT. Trong đó, nợ của các đơn vị đang hoạt động trên 8.283 tỷ đồng (chiếm 93,1%), nợ của các đơn vị đã ngừng hoạt động là 613 tỷ đồng (chiếm 6,9%);

Các đơn vị sản xuất kinh doanh ngoài quốc doanh đã đăng ký hoạt động với cơ quan nhà nước (từ năm 2005 đến 2009) là 860.835 đơn vị, số tham gia BHXH-BHYT cho người lao động chỉ có 111.484 đơn vị (đạt tỷ lệ 12,95%), số chưa thấy tham gia là 749.351 đơn vị, (chiếm 87,05%); trong đó: doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài 106.131 đơn vị, doanh nghiệp ngoài quốc doanh 236.220 đơn vị, Tổ hợp tác xã - hộ sản xuất kinh doanh cá thể 383.954 đơn vị và các đơn vị sự nghiệp bán công, dân lập 19.831 đơn vị;

Rà soát 325.937 doanh nghiệp ngoài quốc doanh được cấp giấy phép hoạt động trong khoảng thời gian từ năm 2005 đến năm 2008 tại 63 tỉnh, thành phố thì có 72.967 doanh nghiệp đã tham gia BHXH, BHYT (đạt 22,4%), chưa tham gia 252.970 doanh nghiệp (chiếm 77,6%);

Qua xác minh các đơn vị đang tham gia BHXH, BHYT tại 46 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phát hiện người sử dụng lao động chưa đóng BHXH-BHYT cho 68.055 lao động với số tiền chưa đóng BHXH, BHYT là 164.319,12 triệu đồng; trong đó: số lao động hiện đang làm việc là 55.504 người với số tiền 136.753,10 triệu đồng và số lao động đã nghỉ việc là 13.290 người với số tiền 29.452,66 triệu đồng.

Những hành vi vi phạm pháp luật về thu BHXH, BHYT đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động, gây thiệt hại cho Quỹ BHXH và là nhân tố trực tiếp tác động xấu đến trật tự, an toàn xã hội. Để nâng cao hiệu quả thanh tra thực hiện chính sách BHXH, BHYT cần giao cho BHXH Việt Nam thực hiện chức năng thanh tra việc đóng và thực hiện chính sách BHXH.

Nguồn TC BHXH